تحلیلی بر سیره پیامبر اعظم (ص) در مواجهه با تعصب های نابجا

یکی از ناهنجاری های فرهنگی که قبل از اسلام در جامعه حجاز شایع بود و مشکلات اجتماعی بزرگی پدید آورده بود؛ عصبیت و حمیت نابجا به قوم، نژاد، زبان ملی و عقاید بود. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله گرچه قبل از بعثت نیز با شرکت در حلف الفضول (پیمان جوانمردان) عملا مخالفت خود را با این اخلاق جاهلی نشان داده بود، اما بعد از بعثت با دو شیوه «فرهنگ سازی» و «اقدامات عملی» در محو آن کوشش نمود. در حوزه فرهنگ سازی یک هویت جدید بر اساس یکتاپرستی برای مسلمانان تعریف کرد تا همه آنان از هر قبیله و نژاد تحت لوای آن جمع شوند. و معیارهای جدیدی برای ارزش گذاری تعریف کرد. و به آنان آموخت چگونه کرامت انسان ها و حقوق آنان را پاس بدارند. و با بیان آثار سوء عصبیت جاهلی، مردم را از دامن زدن به آن انذار داد. و در حوزه عمل نیز قدم هایی برداشت که به اصلاح رفتار مردم کمک کرد. پیامبر صلی الله علیه و آله با رفتار منطقی و دور از تعصب خود با یاران و اطرافیانش، به آنان نشان داد که در مکتب او عصبیت های قومی، قبیله ای و نژادی جایی ندارد؛ و با پیمان عمومی در مدینه بجای پیمان های قبیله ای به ایجاد امت واحده اقدام کرد؛ و با پیمان اخوت بین مسلمانان این هویت جدید را تثبیت نمود؛ و با انتخاب کارگزاران شایسته و برجسته سازی اصحاب مومن و لایق از قبایل گوناگون و ملیت های مختلف، الگوی عملی به آنان نشان داد. و با تکریم بانوان و رعایت حقوق آنان به رفع تعصبات جنسیتی اقدام کرد.