ارزیابی تاثیر قارچ بذرزاد Alternaria brassicicola روی میزان تولید و بیان ژن های دخیل در مسیر بیوسنتز تیمول و کارواکرول در .Thymus vulgaris L

گیاه دارویی آویشن باغی (Thymus vulgaris L.) سرشار از مونوترپن های فنولی ازجمله ترکیب های تیمول و کارواکرول است. قارچ های بذرزاد می توانند با تاثیر روی سلامت بذر، منجر به کاهش کمیت و کیفیت محصول و همچنین تغییر در میزان و نوع متابولیت های ثانویه در گیاهان شوند. هدف از این پژوهش، جداسازی و شناسایی قارچ های بذرزاد از نمونه های بذری آویشن باغی و ارزیابی تاثیر آلودگی بذرها روی میزان تولید و بیان ژن های دخیل در مسیر بیوسنتز ترکیب های تیمول و کارواکرول است. برای شناسایی قارچ های بذرزاد از نمونه های بذری آویشن باغی جمع آوری شده از مزارع استان البرز، نمونه برداری بر اساس ضوابط انجمن بین المللی آزمون بذر صورت گرفت. میزان ترکیب های تیمول و کارواکرول با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارآیی بالا اندازه گیری و بررسی بیان ژن های TvTPS1، DXR، CYP178 و CYP180 با روش واکنش زنجیره ای پلیمراز با رونویسی معکوس انجام شد. براساس ویژگی های ریخت شناختی و مولکولی شش جدایه Alternaria brassicicola شناسایی شدند. تجزیه وتحلیل فعالیت آنزیم های مخرب دیواره سلولی نشان داد که سلولاز و پکتیناز در مقایسه با زایلاناز و کیتیناز اهمیت بیشتری روی میزان بیماری زایی و قدرت تهاجم جدایه ها دارند. آلودگی بذر به قارچ A. brassicicola به طور قابل توجهی روی شاخص های بنیه و جوانه زنی بذر تاثیرگذار بود. یافته های این پژوهش نشان داد که میزان بیماری زایی و قدرت تهاجمی جدایه های قارچی A. brassicicola از طریق سازوکارهای مختلفی ازجمله تولید آنزیم های خارج سلولی می تواند در گیاهچه های حاصل از پیش تیمارهای بذری با جدایه های مختلف باعث تغییر در سطح بیان ژن های مختلف رمزکننده ترکیب های تیمول و کارواکرول و در نتیجه موجب افزایش (جدایه های Ab4 و Ab5) و یا کاهش (جدایه های Ab1، Ab6، Ab2 و Ab3) میزان تولید و انباشت مونوترپن های فنولی در گیاهچه های آویشن باغی شود. این اولین گزارش در مورد شناسایی قارچ بذرزاد A. brassicicola از نمونه های بذری آویشن باغی در ایران و نقش آلودگی بذرها روی میزان تولید و بیان ژن های دخیل در مسیر بیوسنتز تیمول و کارواکرول است.