نگاهی نو به معیار نفقه زوجه در فرض اعسار زوج

صرفنظر از وجوب نفقه زوجه بر عهده زوج، معیار و ملاک تعیین نفقه زوجه، خاستگاه اختلاف نظر فقهی می باشد؛ به طوری که مشهور فقیهان، ملاک را به طور مطلق، شان امثال «زوجه» در محل زندگی او می دانند. دیدگاه دوم، ملا ک تعیین نفقه را شان و وضعیت «زوجین» و دیدگاه سوم، ملاک را شان و وضعیت «زوج» دانسته است. تحقیق حاضر ضمن تحلیل و بازخوانی مبانی اقوال موجود و نیز با بهره گیری از مستندات فقهی، در حکم فقهی مساله، قایل به تفصیل شده و با لحاظ شرایط اقتصادی زوجین، به نظری تلفیقی از دیدگاه سوم و مشهور قایل شده است؛ بدین شیوه که در فرض همسانی شان و موقعیت اجتماعی خانواده زوجین یا متمول بودن زوج، ملاک تعیین نفقه را شان و موقعیت اجتماعی زن دانسته اما در فرض عدم همسانی موقعیت اجتماعی و اقتصادی زوجین - به گونه ای که خانواده زوجه، متمول و زوج، فقیر و معسر باشد - ملاک تعیین نفقه زوجه، وضعیت اقتصادی زوج است. ره آورد این نظریه تفصیلی، به پیشنهاد اصلاح ماده 1107 قانون مدنی که به تبع قول مشهور فقیهان، به نحو اطلاق، شان زوجه را ملاک تعیین نفقه قرار داده است، منجر شده است.