امکان ارزیابی زیبایی شناختی آثار معماری بر پایه دیدگاه نلسون گودمن، مطالعه موردی «موزه نادری» و «موزه بزرگ خراسان»

ارزیابی زیبایی شناختی معماری بر مبنای روش های عقلی-منطقی ضرورت دارد. نلسون گودمن در نظریه زیبایی شناختی خود از چنین روشی برای خوانش زیبایی شناختی آثار معماری استفاده می کند، اما مدعی ارزیابی آثار نمی شود. با توجه به اینکه به نظر می رسد ظرفیت این امر در آرای او به صورت بالقوه وجود دارد، پرسش از چگونگی ارزیابی زیبایی شناختی آثار معماری بر مبنای نظریه زیبایی شناسی گودمن مطرح می شود. به طور خلاصه، در نظر گودمن آنچه یک ساختمان را به اثر معماری که واجد ارزش زیبایی شناختی است، تبدیل می کند، معنادار بودن از طریق ارجاع است. او سه نوع اساسی ارجاع در معماری را دلالت، تمثل و بیان می خواند. اثر معماری می تواند از این سه طریق یا از طریق زنجیره ای از ارجاعات، معنادار باشد. این سه نوع ارجاع، مبنای نظری گودمن برای خوانش زیبایی شناختی آثار معماری است. در پژوهش حاضر، درصدد تبیین طرح واره ای هستیم که ارزیابی زیبایی شناختی آثار معماری را بر اساس خوانش های منتج از نظریه گودمن ممکن کند. تلاش برای تحقق این هدف در سه گام اصلی انجام یافته است: نخست، به توضیح مبانی و نظام زیبایی شناختی معماری از نظر گودمن پرداخته، در گام دوم بر اساس مبانی ذکرشده، دو اثر موزه نادری و موزه بزرگ خراسان مورد خوانش قرار گرفته و در پایان چهار مقوله تعداد، تنوع، کیفیت و دقت را به عنوان معیارهای ارزیابی زیبایی شناختی، از مبانی نظری گودمن استنتاج شده است. سپس در آزمون مدعای تحقیق، خوانش های صورت گرفته بر اساس این چهار معیار تحلیل شدند. نتیجه این بررسی که به سبب آزمون طرح واره پیشنهادی انجام شد، توضیح می دهد که چرا موزه نادری نسبت به موزه خراسان از غنای زیبایی شناختی بیشتری برخوردار است.