بررسی تحلیلی انطباق پهنه بندی اندوختگاه های زیستکره با پهنه بندی مناطق تحت حفاظت کشور

طبقه بندی حفاظتی انسان و زیستکره تلاش دارد بین نیازهای چندوجهی حفاظت و بهره برداری پایدار از طبیعت، تعادل و تعامل برقرار نماید. در برنامه انسان و زیست کره، پهنه بندی اندوختگاه های زیست کره در سه زون هسته، سپر و منطقه انتقالی، برنامه ریزی و مدیریت می شود. ایران به سبب تنوع گیاهی، جانوری و فرهنگ بومی و غنی، یکی از مکان های مهم برای پیاده سازی این عنوان حفاظتی است و تاکنون 13 اندوختگاه زیست کره از کشورمان به ثبت رسیده است. اندوختگاه های زیست کره ایران، به دلیل داشتن سایر عنوان های حفاظتی ملی و اعمال شیوه های زون بندی مرسوم یازده گانه، در دستیابی به اهداف برنامه انسان و زیست کره موفق نبوده اند. این مطالعه با تشریح اهداف، ساختار و چالش های اندوختگاه های زیست کره، ضرورت زون بندی سه گانه و مبتنی بر رویکرد مشارکتی را در کشور مورد تاکید قرار می دهد. یکی از دستاوردهای مهم و کاربردی این تحقیق دستیابی به الگوی انطباق زون بندی یازده گانه مناطق تحت حفاظت ملی با الگوی زون بندی سه گانه اندوختگاه های زیستکره است. مطابق یافته های این مطالعه برای انطباق زون بندی اندوختگاه های زیستکره با تمامی عناوین حفاظتی ملی، ضرورت دارد زون انتقالی به دو بخش درونی و بیرونی تفکیک شود. همچنین، زون های 1 و 2 مناطق ملی، همواره زون هسته در اندوختگاه را تشکیل خواهند داد، زون سپر، قابلیت انطباق با تمام زون های 11 گانه به جز زون های 1، 2 و 9 را دارد. زون انتقالی درونی به جز زون های 1 و 2 بر سایر زون ها قابلیت انطباق دارد، درمقابل زون انتقالی بیرونی، تنها می تواند بر زون 9 در مناطق تحت حفاظت منطبق شود.