بررسی خطاهای پزشکی و عوامل موثر بر آن در پزشکان ایرانی: مرور نظام مند

خطاهای پزشکی از مهم ترین چالش های نظام سلامت بوده و می تواند به سلامت بیماران که از ابعاد مهم مراقبت بهداشتی است، آسیب وارد نماید. لذا این مطالعه با هدف بررسی نظام مند و گردآوری اطلاعات رخداد انواع خطاهای پزشکی پزشکان ایران به عنوان نمونه ی یک جامعه در حال توسعه، انجام شده است.

این مطالعه سیستماتیک در سال 1398 با استفاده از ابزارهای جستجو در پایگاه های SID،Magiran ،Iran Doc ، Scopus، Proquest ، Pub Meb،web of science ،Springer ، Cochrane، Elsevier، Science Direct وGoogle scholar به بررسی مطالعات در زمینه انواع خطاهای پزشکی پزشکان ایرانی از ابتدای تاسیس هر یک از پایگاه های فوق تا 1 آگوست 2019 پرداخته است. در فرایند جستجو از کلمات شیوع، خطاهای پزشکی/پزشکان، خطاهای جراحی/جراحان، خطاهای اجرایی، خطاهای دارویی/تجویز و ایران و از واژگان معادل براساس MeSH استفاده گردید.

 در مجموع 15 مقاله: 3 مقاله فارسی و 12 مقاله انگلیسی یافت شد. براساس یافته های مطالعات شیوع خطاهای پزشکی پزشکان ایرانی از 1/38 تا 65 درصد متغیر بود. بیشترین اشتباهات پزشکی به ترتیب خطای تجویز با 3/17% و خطای دارویی به میزان 98/1 خطا در هر بیمار بود. مهم ترین عوامل وقوع خطای پزشکی عبارتند از میزان تحصیلات پزشکان، عدم آموزش مناسب کادر درمانی، عملکرد کارکنان، سطوح مدیریتی و نواقص اجرایی، ثبت اطلاعات در پرونده پزشکی، عدم همکاری بین پزشکان و اشتغال در بخش پرجمعیت بیمارستانی.

این مرور نظام مند نشان داد به طورکلی میزان وقوع خطاهای پزشکی پزشکان ایرانی طی فرایند مراقبت بالینی بالا است. همچنین رایج ترین نوع اشتباهات پزشکی در بیمارستان های ایران، خطای تجویز پزشک و خطاهای دارویی می باشد. لذا در جهت کاهش خطاهای پزشکی می توان از مداخله داروسازان بالینی و فناوری ثبت الکترونیک اطلاعات توسط پزشک استفاده نمود.