چیستی مرگ از دیدگاه ملاصدرا و علم پزشکی

سابقه و هدف:

یکی از مسائل بحث‌برانگیز معاصر، مرگ و چالش‏های مرتبط با آن است. این موضوع در فلسفه و پزشکی مورد بررسی قرار گرفته است. هدف این پژوهش بررسی چیستی مرگ از دید ملاصدرا و علم پزشکی (سنتی و مدرن) می‌باشد.

مواد و روش ‏ها:

روش این پژوهش، از نوع تطبیقی است که با رجوع به منابع کتابخانه‏ای و تحلیل چیستی مرگ به مقایسه دیدگاه ملاصدرا و پزشکی در این زمینه پرداخته می‏شود.

یافته ‏ها:

علم پزشکی در تبیین موضوع مرگ، بر علائم جسمانی تکیه دارد (علت قابلی). پزشکی مدرن مرگ را اموری نظیر «توقف نفس»، «توقف قلب و عدم جریان خون در بدن» و... می‏داند. در طب سنتی نیز مرگ، معادل ازبین‌رفتن حرارت غریزی است. در فلسفه ملاصدرا این امور بیان علت قابلی مرگ است و حقیقت و ضرورت مرگ را تبیین نمی‏کند. مطابق دیدگاه او در مرگ طبیعی، نفس انسان در اثر حرکت جوهری کمالاتی را کسب می‏کند و هنگامی که از طریق بدن به کمالات شایسته خود رسید، بدن را رها می‏کند و مرگ واقع می‏شود. بنابراین در نگاه ملاصدرا مرگ طبیعی، نتیجه کمال نفس است. این رویکرد، رویکردی متافیزیکی از مسئله مرگ و تبیین حقیقی ضرورت مرگ است.

 نتیجه‌گیری:

بحث ملاصدرا از مرگ فراتجربی است که در آن با روش استدلالی، تحلیل جدیدی از مرگ انسان ارائه داده می‏شود و در این راستا حقیقت و ضرورت مرگ روشن می‏شود، اما رویکرد علم پزشکی، مبتنی بر تجربه و بیان علت قابلی مرگ است که هیچ‏گاه ضرورت مرگ را تبیین نمی‏کند. از این‌جهت این دو از یک موضع درباره مرگ صحبت نمی‌کنند.