تحلیل فضایی ابعاد مسکن پایدار شهری مبتنی بر رویکرد اقتصاد سیاسی فضا (نمونه موردی: شهر کرمانشاه)

فرآیند شهرنشینی کشور به شدت متاثر از رویکرد اقتصاد سیاسی است که این توسعه به عنوان یک پدیده برون زا و بر پایه رشد خدمات شکل گرفته است که به هیچ وجه ادامه شهرنشینی تاریخی آن نیست. از منظر این رویکرد، فضا (مسکن) پدیده ای است که تولید می شود و این شکل گیری با نظام سیاسی، اقتصادی و اجتماعی جامعه رابطه دارد و سیمای فضایی مکان، منعکس کننده روابط اجتماعی حاکم بر آن است. در این پژوهش با تحلیل فضایی ابعاد مسکن پایدار شهری، وضعیت کمی و کیفی مسکن در سطح کلانشهر کرمانشاه بررسی خواهد شد. این پژوهش با توجه به ماهیت داده ها و عدم امکان کنترل رفتار متغیرهای موثر در مسیله، از نوع غیرتجربی بوده و در چارچوب الگوی تحلیلی موردی انجام شده است. به منظور تحلیل الگوی مسکن پایدار در سطح شهر و مناطق 8گانه شهر کرمانشاه از تکنیک پیمایش بلوک آماری و ابزار پرسشنامه در 3 بعد پایداری کالبدی، اقتصادی و اجتماعی مشتمل بر 40 گویه استفاده شده است. جهت بررسی وضعیت کمی و کیفی مسکن نیز از داده های بلوک آماری و کاربری مسکونی کرمانشاه و اسناد فرادست شامل طرح جامع و تفصیلی در محیط Arc GIS و ابزارهای تحلیل فضایی شامل روش های آمار فضایی استفاده شده است. نتایج پایداری ابعاد سه گانه براساس آزمون t نشان می دهد که از میان 5 مولفه مورد ارزیابی بعد کالبدی، 2 مولفه ناپایدار و 3 مولفه تا حدی پایدار بوده اند. همچنین از میان 6 مولفه بعد اقتصادی، 2 مولفه ناپایدار و 4 مولفه دارای وضعیت تا حدی پایدار بوده اند. و در نهایت از میان 5 مولفه مورد ارزیابی بعد اجتماعی، 2 مولفه پایدار، 2 مولفه تا حدی پایدار و 1 مورد ناپایدار بوده است. مقدار شاخص Z-score در توزیع خوشه های کم زیاد (2.163751-) منفی و مقدار شاخص موران (0.031042) مثبت است؛ نشان می‏دهد که شکاف آشکاری میان مناطق شهری کرمانشاه از لحاظ پایداری شاخص‏های مسکن وجود دارد.