بهینه سازی ریزازدیادی دو گونه چویل (Ferulago subvelutina Rech.f. and Ferulago angulata (Schlecht) Boiss) در معرض خطر انقراض و بومی ایران

گیاه دارویی چویل (Ferulago ssp.) متعلق به تیره چتریان و بومی ایران است. گونه های این جنس به دلیل خواب بذر، برداشت بی رویه و تنش های محیطی از قبیل خشکسالی به شدت در معرض انقراض هستند. با در نظر گرفتن این گیاه به عنوان یک گیاه دارویی-مرتعی ارزشمند، تولید و احیای آن امری ضروری محسوب می شود. این تحقیق با هدف بهینه سازی ریزازدیادی دو گونه بومی چویل شامل Ferulago angulata و Ferulago subvelutina انجام شد. بیشترین درصد پینه زایی در گونه F. angulata (100 درصد) با کاربرد ریزنمونه ریشه چه (تحت تیمارهایmg/L NAA 1 + mg/L BAP0، mg/L NAA 5/1 + mg/L BAP0، mg/L NAA 2 + mg/L BAP0) و نیز ریزنمونه برگ حقیقی (تحت تیمارهای mg/L NAA 5/0 + mg/L BAP5/0، mg/L NAA 2 + mg/L BAP1) و در گونه F. subvelutina با کاربرد ریزنمونه برگ حقیقی (تحت تیمارهای mg/L NAA 5/0 + mg/L BAP5/0،mg/L NAA 2 + mg/L BAP1) به ترتیب به میزان 33/72 و 66/71 درصد حاصل شد. به نحوی که کاربرد توام هورمون های سیتوکینین و اکسین در باززایی گونه های چویل موثر واقع شد؛ به طوری که بیشترین باززایی در گونه F. angulata به ترتیب با مقدار 33/53 و 66/46 درصد تحت تیمارهایmg/L NAA 2/0 + mg/L BAP5/0 و mg/L NAA 4/0 + mg/L BAP5/0 بوده و در گونه F. subvelutina با میزان 33/53 و 60 درصد به ترتیب در تیمارهای mg/L NAA 2/0 + mg/L BAP1 و mg/L NAA 4/0 + mg/L BAP1حاصل شد. بهترین تیمار ریشه زایی برای هر دو گونه، محیط کشت MS2/1 شاملmg/L IBA 5/0 انتخاب شد. مرحله سازگاری در مخلوطی از خاک، خاک پیت و ماسه با نسبت وزنی 1:1:1 انجام شد که در مجموع 80 درصد از گیاهان تولیدشده از کشت بافت، در محیط بیرون با موفقیت سازگار شدند.