مطالعه لفظی و ضمنی مفاهیم مرتبط با زنان و خانواده در قرآن کریم

پژوهش حاضر با هدف شناسایی معانی لفظی و ضمنی مفاهیم مرتبط با زنان و خانواده در قرآن کریم انجام شده است.

پژوهش از نظر هدف کاربردی و ترکیبی است از تحلیل محتوای کمی و کیفی با رویکرد دلفی. جامعه آماری پژوهش، شامل تمام آیات قرآن کریم (6236 آیه) در 114 سوره است. جهت گردآوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات از تفسیر نمونه برای استخراج کلیدواژه‏ ها، از نرم افزار MAXQDA برای تعیین مفاهیم و مقوله ‏ها و برای انجام آزمون کندال از SPSS 20 استفاده شده است.

مفاهیم مربوط به زنان، در 9 مقوله و 65 زیرمقوله طبقه‏ بندی شد که در 88 سوره از قرآن کریم به ‏صورت لفظی و ضمنی آمده‏ اند، مفاهیم مرتبط با خانواده، در 21 مقوله و 217 زیرمقوله طبقه‏ بندی شده است که در 106 سوره از قرآن کریم به ‏صورت لفظی و ضمنی وجود دارد. در مفاهیم لفظی مربوط به زنان «سوره نسا» با 16 آیه بیشترین کلیدواژه‏ ها را در حوزه زنان دارند. در مفاهیم مربوط به خانواده بیشترین کلیدواژه‏ ها به «سوره یوسف» با 39 آیه لفظی اختصاص دارد. سیاهه وارسی تهیه‏ شده، با استفاده از تکنیک دلفی توسط خبرگان علوم قرآنی و مطالعات زنان و خانواده تایید شد، از آزمون کندال جهت بررسی میزان اجماع ‏نظرات خبرگان استفاده شد.

تاکید بیشتر قرآن کریم در حوزه زنان، بر مقوله‏ های مسایل و ویژگی‏ های مرتبط با زنان و زنان اسوه و در حوزه خانواده، بر مقوله ‏های فرزندان و همسر است.