بررسی علل و زمینه های بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان (2015- 2021)، یک تحلیل سه سطحی

هدف این مقاله مطالعه زمینه ها و علل بازگشت طالبان به قدرت سیاسی در افغانستان و در پی آن، تغییر نظم سیاسی شکننده و نیم بندی است که پس از 2001 در افغانستان حاکم شده بود. اگرچه کودتاهای نظامی، شورش های خشونت بار، مداخله خارجی و جنگ شهری، تجربه پرتکرار این کشور از دهه 1970 بوده است؛ اما پیشروی های چشمگیر طالبان و تصرف گسترده شهرها، بندرها تجاری و مناطق مهم افغانستان، سقوط فرمانداری ها و کشیده شدن دامنه جنگ به شهرها و درنهایت سقوط کابل به دست آن ها، دوره تازه ای از بی ثباتی سیاسی امنیتی و موجی از نگرانی در خصوص آینده سیاسی افغانستان برای بازیگران داخلی و خارجی ایجاد کرده است. در این راستا، پرسش اصلی این پژوهش بر چرایی بازگشت و قدرت یابی مجدد طالبان در صحنه سیاسی افغانستان متمرکز بوده که در چارچوب رویکرد سطح تحلیل، در سه سطح ملی، منطقه ای و بین المللی و از طریق مطالعه اسنادی و رجوع به متون و منابع موجود بررسی شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد ناکارآمدی، بحران مشروعیت و شکنندگی دولت از یک سو و ظرفیت های داخلی طالبان از سوی دیگر در سطح ملی، تغییر استراتژی و عملکرد همسایگانی مثل پاکستان، هند و ایران در سطح منطقه ای و ایالات متحده و ناتو، روسیه و چین در سطح بین المللی، در قدرت یابی دوباره طالبان در افغانستان، نقش تعیین کننده داشته اند.