واکاوی و خوانش گرایش های پارادکسیکال اندیشه سکولاریسم مدرن در تفکر اندیشمندان سیاسی معاصر جهان عرب

اندیشه سکولاریسم در جهان عرب مبانی، ساخت بندی، نظریه پردازان، واکنش ها و کارکردهای متفاوتی داشته است. پژوهش حاضر با گونه شناسی اندیشه سکولاریسم در بین اندیشمندان جهان عرب، بافت و مبانی این گونه شناسی را از طریق تجزیه وتحلیل اندیشه پنج اندیشمند و فیلسوف نواندیش معاصر جهان عرب از مغرب و مشرق جهان عربی بررسی می کند. سوال اساسی پژوهش حاضر این است که سنخ شناسی تفکر اندیشمندان مشهور سکولاریسم در جهان عرب چه ساختی دارد؟ در پاسخ به پرسش پژوهش، مقاله تفکر این اندیشمندان در رابطه با سکولاریسم را بر  مبنای مواجهه سنت و مدرنیته، برآمده از دو ساخت درون گرایی یا بومی گرایی واکنش گرا و برون گرایی غرب گرا در جهان عرب می داند. جریان اندیشگی درون گرای واکنشی ، عامل اصلی مشکلات جهان عرب را دوری از سنت های اصیل اسلامی می داند و سکولاریسم و ارزش های غربی را باعث اضمحلال جهان عرب می داند.پاسخ این جریان نوعی رادیکالیسم اسلامی - اندیشه ای جزم اندیشانه در زندگی سیاسی و اجتماعی در جهان عرب است. جریان دوم با گزینش حمایت حداکثری از سکولاریسم ضد دین ؛ غرب گرا است و حذف و طرد دین و سنت های اسلامی را از جریان اندیشه ورزی وزندگی سیاسی و اجتماعی ازجمله اهداف اساسی خود می داند. برخی از اندیشمندان نیز، راهی میانه را برگزیده اند. روش مقاله حاضر مبتنی بر تحلیل کیفی متون اصلی پنج اندیشمند و فیلسوف موردنظر در جهان عرب ازجمله المسیری، الجندی، عابد جابری، نصر حامد ابوزید و ناصیف نصار است.