تحلیل شاخص های رشد هوشمند شهری با بهره گیری از مدل تصمیم گیری چند معیاره تاپسیس (مطالعه موردی: شهر همدان)

مدیریت رشد در شهرها با استفاده از اصول رشد هوشمند به اصلاح مسیرهای اقتصادی و اجتماعی می انجامد و به گسترش توسعه جدید شهری از طریق تثبیت و احیای محله های موجود می پردازد. در واقع رشد هوشمند یک تیوری برنامه ریزی است که بر جلوگیری از گسترش پراکنده شهر تاکید دارد. شهر همدان در دهه های اخیر با چالش های پراکنده رویی شهری مواجه بوده است. گسترش نامحدود بیرونی، زیستگاه های تجاری و مسکونی کم تراکم، توسعه جسته و گریخته و منفک، افزایش جمعیت شهری، افزایش مهاجرت روستا به شهر، ساخت و ساز در زمین هایی با خاک مرغوب کشاورزی در شمال محدوده، رویش سکونت گاه های غیر رسمی پیرامون محدوده شهر، افزایش اختلاف طبقاتی بین مناطق شهری از جمله این موارد بوده است. هدف این پژوهش برخورداری مناطق چهارگانه شهر همدان از شاخص های مختلف رشد هوشمند را مورد تحلیل و ارزیابی قرار می دهد. این پژوهش برحسب هدف، کاربردی و از لحاظ روش، توصیفی-تحلیلی است و از مدل تصمیم گیری چند معیاره تاپسیس جهت تحلیل فضایی شاخص های رشد هوشمند شهری بهره گرفته شده است. نتایج نشان می دهد منطقه 1 با میزان تلفیقی تاپسیس 7569/0 در رتبه اول (برخوردار) منطقه 2 با میزان تاپسیس 5143/0 در رتبه دوم (نیمه برخوردار) منطقه 3 با امتیاز تاپسیس 4669/0 رتبه سوم (محروم) و منطقه 4 با میزان تاپسیس 3136/0 در رتبه چهارم (محروم) هستند. بنابراین نحوه توزیع شاخص های رشد هوشمند در مناطق شهر همدان به شکل عادلانه ای صورت نپذیرفته است و بین مناطق شهر همدان اختلاف فراوانی وجود دارد. نتایج بدست آمده محاسبات سه گانه تراکمی جمعیتی، مسکونی و خالص مسکونی نشان می دهد جمعیت در نواحی 4 گانه شهر همدان طی سال های 1375 و 1395، نابرابر و نامتعادل توزیع گردیده است. به طوری که در محدوده های نزدیک به مرکز شهر همدان (میدان امام خمینی) و رینگ اول و دوم تراکم جمعیت بسیار زیاد بوده است و به تدریج در حاشیه شهر تراکم جمعیت کمتر بوده است.