ارزیابی و پهنه بندی سیل خیزی در مقیاس زمانی و مکانی (منطقه مورد مطالعه: حوضه ی آبخیز گرگان رود استان گلستان)

استفاده دقیق از زمین و آب گامی موثر در کنترل فرسایش، تخریب خاک و توسعه کشاورزی است. سیل یکی از پدیده‌های طبیعی است که از گذشته‌ی دور زندگی انسان‌ها را تحت تاثیر قرار داده است. ایران به دلیل وسعت زیاد، اقلیم متفاوت و تغییر کاربری در بیشتر حوضه‌های آبخیز سیل‌های متعددی را تجربه کرده است. امکان‌سنجی و ارزیابی مناطق حساس به وقوع سیل گام اساسی در کنترل و مدیریت سیل و بهره‌وری از آن است. حوضه‌ی آبخیز گرگان‌رود در استان گلستان در سال‌های اخیر شاهد چندین سیل و به دلیل عدم مدیریت صحیح این پدیده خسارات جانی و مالی زیادی به ساکنین این منطقه وارد شده است. در این مطالعه بعد از شناسایی عوامل تاثیرگذار بر وقوع سیل در منطقه، (شیب، ارتفاع، نفوذپذیری، گروه‌های هیدرلوژیک خاک، پتانسیل تولید رواناب، شماره منحنی،فاصله از جریان، کاربری اراضی و پوشش گیاهی) وزن‌دهی و مقایسه دودویی بر اساس نظر کارشناسان و با استفاده از مدل تحلیل شبکه صورت گرفته است. در نهایت پتانسیل وقوع سیل بررسی شده و حوضه‌ی آبخیز به 5 کلاس خطرپذیری وقوع سیل تقسیم‌بندی شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که کلاس 1 و 2 (خطرپذیری بسیار زیاد و زیاد) در شرق، شمال شرق و جنوب شرق منطقه قرار دارد که 20% مساحت منطقه را در بر می‌گیرد. نتایج این تحقیق برای شناسایی مناطق با احتمال بالای وقوع سیل در حوضه‌ی آبخیز گرگان‌رود آماده شده و نقشه‌های تهیه شده جهت استفاده در سازمان‌های اجرایی (منابع‌طبیعی، جهاد کشاورزی، مدیریت بحران و...) به منظور برنامه-ریزی‌ و انجام عملیات برای کنترل سیلاب کاربردی خواهد بود.