ارزیابی پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ های باقلا (.Vicia faba L) با استفاده از روش GGE biplot

به منظور بررسی اثر متقابل ژنوتیپ × محیط (GEI) و پایداری عملکرد دانه لاین های باقلا، 15 لاین امید بخش باقلا، به همراه چهار رقم برکت، سرازیری، بلوچی و زرشکی (به عنوان شاهد)، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در چهار ایستگاه تحقیقاتی (گرگان، دزفول، بروجرد و ایرانشهر) به مدت دو سال زراعی (95-1394 و 96-1395) مورد ارزیابی قرار گرفتند. تجزیه واریانس مرکب داده ها نشان داد، اثر مکان، اثر سال، اثر متقابل مکان × سال، اثر ژنوتیپ، اثر متقابل ژنوتیپ × سال، اثر متقابل ژنوتیپ × مکان و اثر متقابل ژنوتیپ × سال × مکان بر عملکرد دانه در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. پایداری عملکرد دانه 19 ژنوتیپ، با استفاده از روش GGE- Biplot در هشت محیط بررسی شد. بر اساس مدل اثر متقابل ژنوتیپ × محیط (GEI)، دو مولفه اول در مجموع 91/5 درصد از تغییرات اثر متقابل را توجیه کردند. بر اساس نمودار چندضلعی سه محیط کلان و ژنوتیپ های سازگار هر محیط شد: گرگان (شامل لاین(G15، بروجرد- ایرانشهر (شامل لاین G3) و ایرانشهر (شامل لاین (G19) شد. لاین های G15، G7 و G13 به ترتیب با عملکرد 3439، 3128 و 3094 کیلوگرم در هکتار بالاترین میانگین و پایداری عملکرد دانه را داشتند. بر اساس تجزیه و تحلیل GEI و GGE-Biplot، محیط های آزمایش گرگان و بروجرد از قدرت تفکیک خوبی برخوردار بودند. درنهایت لاین های G12، G14 و G15 با دارا بودن عملکرد و پایداری عملکرد وسیع پس از انجام بررسی های آنفارم می توانند به عنوان ارقام برتر باقلا معرفی شوند.