تاثیر کاربرد اسید سالیسیلیک در کاهش اثر تنش سرمای ناشی از کاشت تاخیری در ژنوتیپ های کلزا (.Brassica napus L)

به منظور بررسی اثر کاربرد اسید سالیسیلیک در کاهش اثرات تنش سرمای ناشی از کاشت تاخیری در ژنوتیپ های کلزا، این آزمایش طی سال های زراعی 94-1393 و 95-1394 در دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان به صورت فاکتوریل- اسپلیت پلات اجرا شد. عوامل مورد بررسی شامل برهم کنش تاریخ کاشت (20 شهریور و 15 مهر) و اسید سالیسیلیک (شاهد (محلولپاشی با آب مقطر)، 250 و 500 میکرومولار) به عنوان عامل اصلی و ژنوتیپ (کرج-3، اکاپای، زرفام و L14) به عنوان عامل فرعی، بودند. اثر تاریخ کاشت×محلولپاشی اسید سالیسیلیک × ژنوتیپ بر درصد بقای زمستانه، عملکرد دانه و اجزای آن، شاخص برداشت و زیست توده معنی دار بود. با تاخیر در کاشت درصد بقای زمستانه همه ژنوتیپ ها کاهش یافت اما شدت کاهش بسته به ژنوتیپ متفاوت بود. همچنین مشخص شد که کاهش درصد بقا در اثر تاخیر در کاشت، تا حدودی با کاربرد اسید سالیسیلیک قابل جبران است که بسته به غلظت اسید سالیسیلیک و ژنوتیپ متفاوت بود. بیشترین عملکرد دانه (576/8 گرم بر متر مربع) را ژنوتیپ کرج-3 در شرایط محلولپاشی اسید سالیسیلیک  با غلظت 500 میکرومولار در تاریخ کاشت 20 شهریور داشت، درحالی که کمترین عملکرد دانه (253 گرم بر متر مربع) در ژنوتیپ زرفام در شرایط عدم محلولپاشی اسید سالیسیلیک در کاشت 15 مهر مشاهده شد. کاربرد اسید اسید سالیسیلیک سبب جبران بخشی از کاهش عملکرد ناشی از تاخیر در کاشت شد، به نحوی که عدم کاربرد اسید سالیسیلیک  و کاربرد مقادیر 250 و 500 میکرومولار اسید سالیسیلیک  در کاشت 15 مهر باعث شد عملکرد دانه در ژنوتیپ کرج-3 به ترتیب 36، 31 و 18 درصد و در ژنوتیپ L14 به ترتیب 26، 21 و 8 درصد نسبت به کاشت 20 شهریور کاهش نشان دهد. عملکرد ژنوتیپ زرفام در تاریخ کاشت تاخیری نسبت به تاریخ کاشت در شرایط عدم کاربرد و کاربرد مقادیر 250 و 500 میکرومولار اسید سالیسیلیک به ترتیب 9 و 5 درصد کاهش و 13 درصد افزایش نشان داد. بین اجزای عملکرد دانه با درصد بقا همبستگی مثبت و معنی داری وجود داشت. اگرچه تاخیر در کاشت باعث کاهش عملکرد دانه، اجزای آن، شاخص برداشت و زیست توده در تمامی ژنوتیپ ها شد اما شدت کاهش تابع ژنوتیپ بود. مصرف اسید سالیسیلیک  باعث تعدیل اثر تاخیر در کاشت شد و این اثر تعدیلی در شرایط کاربرد اسید سالیسیلیک با غلظت 500 میکرومولار نسبت به 250 میکرومولار بیشتر بود. به طورکلی نتایج نشان داد در هر دو تاریخ کاشت ژنوتیپ کرج-3 در همه سطوح اسید سالیسیلیک  بیشترین عملکرد دانه را به خود اختصاص داد از همین رو برای کاشت در مناطقی با شرایط مشابه قابل پیشنهاد است.