بررسی تاثیر تیمارهای بیولوژیک بذر بر عملکرد و برخی خصوصیات بیوشیمیایی ژنوتیپ های کلزا تحت تنش خشکی

کمبود آب رشد و نمو گیاهان زراعی را به طور گسترده در مناطق نیمه خشک تهدید می کند. همزیستی گیاهان با میکروارگانیسم های مفید خاک یکی از راهکارهای سازگاری آنها با تنش های محیطی است. در این پژوهش اثر تلقیح بذر ژنوتیپ های کلزا با قارچ شبه میکوریزا (Piriformospora indica) و باکتری محرک رشد (Arthrobacter siccitolerans) روی برخی شاخص های عملکردی و فیزیولوژیکی در شرایط بدون تنش و تنش خشکی طی دو سال بررسی شد. نتایج نشان داد، تنش خشکی باعث کاهش عملکرد دانه (%19/5) و روغن کلزا (%23) شد. درحالی که فعالیت و مقدار شاخص های فیزیولوژیکی (آنزیم های کاتالاز، سوپراکسید دیسموتاز، آسکوربات پراکسیداز و مالون دی آلدهید و پرولین) را افزایش داد. تیمار بذر با قارچ P. indica و باکتری A. siccitolerans تحت شرایط تنش باعث کاهش فعالیت آنزیم ها و مقدار پرولین و بهبود عملکرد دانه و روغن در مقایسه با آبیاری نرمال شد. هر چند اثر تعدیلی باکتری و قارچ روی صفات مورد مطالعه شبیه بود ولی اثر قارچ روی پرولین و عملکرد روغن بارزتر بود. همچنین تحت شرایط آبیاری نرمال نیز کاربرد این میکروارگانیسم ها باعث کاهش فعالیت آنزیم ها و مقدار پرولین شد. نکته قابل توجه اینکه تغییرپذیری زیاد محتوی پرولین استفاده از آن را به عنوان شاخص ارزیابی تنش در تیمارهای زیستی نیز معرفی می کند. در کل نتایج نشان داد که با وجود تفاوت در پاسخ ژنوتیپ ها به تیمارها، کاربرد هر دو میکروارگانیسم باعث افزایش عملکرد دانه و عملکرد روغن تحت هر دو شرایط آبیاری نرمال و تنش خشکی شد و می توان از این تیمارهای زیستی، بویژه قارچ P. indica، جهت تعدیل اثر تنش خشکی ژنوتیپ های کلزا استفاده کرد.