بررسی مقایسه ای مفهوم سازی ها و رمزگذاری های زبانی حس بویایی در زبان های فارسی و روسی امروز از منظر زبان شناسی فرهنگی شناختی

در این جستار مفهوم‏ سازی‏ها و رمزگذاری های زبانی حس بویایی را در دو زبان فارسی و روسی امروز از منظر زبان شناسی فرهنگی شناختی با بهره‏گیری از چارچوب‏های شریفیان (2017) و کووچش (2018) بررسی می‏کنیم.  داده‏ های اصلی از وبلاگ‏ها و صفحات مجازی و به‏ طور کلی از اینترنت اخذ شده است، اما برای بررسی مترادف های واژه «بو» و هم نشین‏های آن از فرهنگ لغت‏های این‏دو زبان هم استفاده ‏‏شده است. نتایج این تحقیق نشان می‏دهد که در دو زبان فارسی و روسی حس بویایی هم به عنوان حوزه مبدا و هم مقصد نقش‏آفرینی کرده و در حس‏آمیزی از هر دو مرتبه بالاتر و پایین‏تر از خود به عنوان حوزه مبدا استفاده ‏می‏کند. در حوزه مفهوم‏سازی دو کلان استعاره «خوب بودار است» و «بد بودار است» در هر دو زبان وجود دارد. «ظن‏بردن/ مشکوک‏ بودن، فهمیدن/ پی‏بردن، برطرف ‏شدن، پرکردن، نشان از چیزی داشتن، به دردسر افتادن/ خراب‏شدن اوضاع» ازجمله مفهوم‏ سازی های مشترک این دو زبان است. درعین‏حال تفاوت‏هایی هم در این دو زبان در مفهوم‏سازی حس بویایی وجود دارد. جدا از مفهوم‏سازی‏ها، در رمزگذاری‏های زبانی هم شباهت‏ها و تفاوت‏هایی بین دو زبان مشاهده ‏می‏شود. شباهت‏ها در تایید نظر کووچش (2010) مبنی بر نزدیک به همگانی ‏بودن برخی استعاره‏های مفهومی در حوزه حس‏ها در زبان‏های مختلف است که از نظر او ناشی از تجارب مشترک انسان‏هاست و تفاوت‏ها هم منعکس‏ کننده نظر شریفیان (2017) است که معتقد است آبشخور مفهوم‏ سازی‏ها، شناخت فرهنگی است که حتی در یک جامعه زبانی هم، به دلیل توزیع نامتقارن، ممکن است کاملا یکسان نباشد.