انعکاس زندگی فئودالی رو به اضمحلال، در نمایشنامه «لبخند باشکوه آقای گیل» ازطریق عنصر گفتگو و شخصیت پردازی

لبخند باشکوه آقای گیل نمایشنامه ای از اکبر رادی متعلق به دهه 60 شمسی است. این نمایشنامه که به برهه ای از تاریخ معاصر ایران اشاره دارد، زندگی یک خانواده اشرافی را پس از اجرای قانون اصلاحات ارضی بنمایش میگذارد. رادی با بتصویر کشیدن شخصیتهایی که دچار بحرانهای روحی و روانی فراوانی هستند، وضعیت نابسامان طبقه فیودال را در آن برهه از تاریخ ترسیم میکند. در این پژوهش، کارکرد گفتگو و شخصیت پردازی در ترسیم این بحران و اوضاع نابسامان بررسی میشود و هدف از این بررسی طرح این مسئله است که نویسنده چگونه با استفاده از این دو عنصر، توانسته است زوایای مختلف زندگی فیودالیسم رو به اضمحلال را بازنمایی کند.

پژوهش پیش رو مطالعه ای نظری است که به شیوه کتابخانه ای و روش توصیفی-تحلیلی انجام میگردد. محدوده موردمطالعه، نمایشنامه لبخند باشکوه آقای گیل برگرفته از کتاب روی صحنه آبی (دوره آثار، جلد دوم، دهه50، چاپ دوم، (چاپ اول: 1382) است که در انتشارات قطره منتشر شده است.

خوی استبدادی و سرکشی، تفاخر و خودبرتربینی، حرافی و پرگویی، تحقیر و کینه ورزی و نگاه از بالا و کاملا تحقیرآمیز به رعیت، ویژگیهایی است که ازطریق گفتگوی بین شخصیتها نشان داده شده است. این خلق‌وخوها، آرزوهای سرکوب‌شده ای است که به عقده تبدیل گشته و سبب بروز رفتارهایی خودخواهانه و گاهی به دور از عقل و انسانیت میشود.

اصلاح قانون مالکیت زمین، بعنوان بخشی از برنامه نوسازی در دوره پهلوی دوم، رویدادی است که دگرگونیهای اجتماعی و سیاسی گسترده ای برای کشور بهمراه داشت. یکی از پیامدهای این قانون، زوال طبقه اشراف زمیندار بود. در لبخند باشکوه آقای گیل نویسنده با ایجاد دیالوگهایی مناسب با روحیات و خلقیات شخصیتها، در پی بازتاب اوضاع روحی و روانی فیودال رو به اضمحلال در زمان اجرای قانون اصلاحات ارضی در ایران است. همچنین بحران هویت، مهمترین مسئله ای است که بعنوان یکی از پیامدهای اجرای این قانون آمرانه، در این نمایشنامه بازنمایی شده است.