بررسی غلظت فلزات سنگین در برگ سبز چای و خاک های سطحی مزارع چای (منطقه تحقیق: شهرستان فومن)

چای از رایج ترین نوشیدنی ها در جهان است. این نوشیدنی در کشور ما نیز مصرف زیادی دارد؛ بنابراین بررسی فلزات سنگین در برگ سبز چای گذشته از تعیین کیفیت محیط زیست منطقه، از نظر توجه به سلامت عمومی نیز بسیار اهمیت دارد. هدف این تحقیق، تعیین غلظت فلزات سنگین (سرب، کادمیوم، روی، نیکل، کبالت و کروم) در برگ های سبز چای و خاک های مزارع آنها در شهرستان فومن بود. در این تحقیق از برگ سبز چای و خاک مزارع آنها از پنج ایستگاه نمونه برداری شد. هضم نمونه ها پس از آماده سازی اولیه با استفاده از HCl، HNO3 و H2O2 انجام گرفت. غلظت عناصر سنگین در نمونه ها با استفاده از دستگاه ICP-OES آنالیز شد. آزمون های آماری مانند آزمون واریانس یکطرفه، آزمون تی، آنالیز مولفه های اصلی و آنالیز خوشه ای با استفاده از نرم افزار SPSS انجام گرفت. براساس نتایج این تحقیق، میانگین غلظت عناصر سرب، کادمیوم، روی، نیکل، کبالت و کروم در نمونه های خاک به ترتیب 3/94، 1/06، 60/29، 22/79، 9/49و 2/77 میلی گرم در کیلوگرم به دست آمد. براساس مقدار شاخص بار آلودگی فلزات (1>0) کیفیت خاک منطقه مناسب تعیین شد. در این تحقیق، محدوده غلظت عناصر سرب، کادمیوم، روی، نیکل، کبالت و کروم در نمونه های برگ سبز چای به ترتیب شامل 0/44، 0/08، 22/58، 9/93، 0/23 و 0/36 میلی گرم در کیلوگرم به دست آمد. مقایسه غلظت عناصر بررسی شده، با استانداردهای جهانی نشان داد که غلظت سرب در برگ سبز چای فراتر از حد مجاز WHO/FAO و مقادیر عناصر کادمیوم، روی، نیکل، کبالت و کروم کمتر از استانداردهای WHO/FAO بود. براساس نتایج، تنها غلظت کادمیوم در نمونه خاک بیشتر از حد مجاز WHO/FAO بود. بخشی از مقادیر کم غلظت عناصر سنگین در خاک منطقه را می توان به آب شویی و بخش دیگر را به جذب زیستی عناصر در دیگر اندام های بوته چای و گیاهان دیگر در مزارع نسبت داد.