تحلیل گفتمان هویت قومی و هویت ملی در بین نخبگان (مطالعه ی موردی نخبگان استان فارس)

افزایش آگاهی‌های محلی و قومی در دوران معاصر اهمیت مضاعف یافته است؛ به ویژه آن که به باور گروهی عواملی همچون جهانی شدن باعث تشدید احساسات قومی و تضعیف هویت ملی می‌شود در برابر این ایده، برخی نیز معتقدند افزایش گرایش‌های قومی با هویت ملی افراد در تعارض نیست و می‌تواند به تقویت آن کمک کنند. امروزه آزمون تجربی هریک از این نظریات در جوامع دارای تنوع قومی و زبانی یک ضرورت محسوب می‌شود زیرا اتخاذ سیاستهای هویتی در اینگونه جوامع به ویژه ایران، مستلزم رصد همیشگی میزان گرایش جمعیت فعال و به خصوص جوانان نخبه جامعه به هویت ملی و قومی است. هدف پژوهش حاضر تحلیل گفتمان هویت قومی و هویت ملی در بین نخبگان استان فارس است. روش این پژوهش توصیفی - کیفی است که از طریق ابزار مصاحبه، به دنبال بررسی و شناخت گفتمان حاکم بر نگرش هویت قومی و ملی نخبگاناستان فارس، شناسایی محتوای ساخت گفتمانی آن در رابطه با حاکمیت و نیز مقایسهی درونگروهی نظم گفتمان آنان است. یافته‌های تحقیق بر درونمایه فرهنگی گفتمان اغلب این نخبگان همراه با اتخاذ هویت مقاومت در برابر حاکمیت دلالت می‌کند. همچنین هویت قومی بر هویت ملی آنان برتری داشته و در کل چهار نوع نظم گفتمانی متفاوت را به خود اختصاص داده است. گفتمان اسلامی با رویکرد اسلامی/ قومی و رویکرد اسلامی، گفتمان هنری با دو رویکرد هنری و قومی/فرهنگی، گفتمان علمی با اتخاذ دیدگاهی واقع نگرانه از هویت قومی و گفتمان سوسیالیستی با رویکردی انسانی/ قومی، بر اساس یافته‌های تحقیق طبقه بندی‌های دیگری بر حسب مولفه‌های هویت قومی و یا ملی نیز صورت گرفته است. نتیجه نهایی این که گفتمان هویتی هر فردی در رابطه این دو سویه با رویکرد و جهانبینی غالب وی و در ارتباط با میدان قدرت و سیاست قرار دارد.