تحلیل فضایی سکونتگاه ‏های شهری بر اساس مولفه های طبیعی سرزمین ایران

ادراک و تحلیل فضایی سکونتگاه‏ های پهنه سرزمینی ایران در ایجاد و توسعه کانون ‏های جمعیتی موثر است. ولیکن می ‏توان از آن در کشف روابط فضایی و تهیه سند آمایش بنیادین سرزمینی و نقشه چشم ‏انداز ژیو- دموگرافیک ایران استفاده کرد. در این پژوهش با هدف ادراک الگوی چینش فضایی به بررسی و آنالیز فضایی سکونتگاه ‏‏های شهری با روش کمی- تحلیلی و مدل‏ سازی، با استفاده از محیط‏ برنامه‏ نویسی و سامانه اطلاعات جغرافیایی پرداخته شده است. تحلیل فضایی سکونتگاه ‏های شهری ایران در این پژوهش با نگاه به مولفه‏ های طبیعی از جمله ارتفاع، شیب، سطوح محدب و مقعر (انحنای زمین)، دمای سطح زمین، بارش، رطوبت نسبی، و همچنین فضای دموگرافیک شهری مورد توجه قرار گرفته و با تلفیق این مولفه ‏ها مدل داده ‏های رستری و مفاهیم جدیدی ابداع و تبیین شده است. پس از آستانه ‏گذاری و کدگذاری مدل داده ‏های رستری و پردازش داده‏ ها، سیستم‏ های شکل ‏زای ترکیبی پهنه سرزمینی ایران استخراج و سپس چینش فضایی سکونتگاه‏ های شهری در هر یک از سیستم‏ ها و زیر‏سیستم‏ های شکل‏ زا تحلیل و بررسی شده است. نتایج نشان داده است که الگو‏ها، نگاره‏ ها، و چینش فضایی سکونتگاه ‏های شهری در ایران در تعامل با سیستم ‏های شکل‏ زا بوده و آنالیز فضایی سرزمینی می ‏تواند راهبرد‏های کلان نظام سکونتی در ایران را بر اساس شالوده‏ های آمایش بنیادین بیان کند.