ارزیابی کمی توانمندی‏ ها و اولویت‏ های توریستی باغ‏ های ایرانی در نواحی خشک

جاذبه ‏های طبیعی و از جمله باغ‏ ها از پتانسیل‏ های بالایی در جذب گردشگر برخوردارند. ارتباط و نزدیکی این جاذبه ‏ها با جاذبه ‏های تاریخی، که عمدتا درون باغ‏ ها نیز هستند، اهمیت آن‏ها را دوچندان می‏ کند. استان کرمان، که یکی از استان‏ های واقع‏ شده در نواحی خشک ایران است، دارای باغ‏ های زیادی است. هدف از این پژوهش ارزیابی توانمندی باغ ‏های شهرستان کرمان در جذب گردشگر با استفاده از مدل پرالونگ است و عیار گردشگری هر باغ از میانگین چهار شاخص «زیبایی ظاهری»، «علمی»، «تاریخی- فرهنگی»، و «اجتماعی- اقتصادی»، که در پنج سطح متفاوت نمره ‏دهی می‏ شوند، به‏ دست می ‏آید. در جمع ‏آوری اطلاعات نیز از روش‏ های کتابخانه ‏ای، اسنادی، و پیمایشی استفاده شده است. به ‏منظور بررسی دقیق و امتیازدهی در طی مراحل پژوهش، ضمن بررسی منطقه، از فعالان حوزه گردشگری در استان و همچنین استادان گروه برنامه ‏ریزی و مدیریت گردشگری استفاده و چهار باغ شازده ماهان، بیرم‏آباد، باغ‏موزه هرندی، و فتح‏آباد برای این تحقیق انتخاب شده‏اند. نتایج پژوهش نشان می‏دهد که از نظر عیار گردشگری باغ شازده با امتیاز 7/0 رتبه اول را به خود اختصاص داده است. با توجه به آمار وزارت میراث ‏فرهنگی، گردشگری، و صنایع‏ دستی و یافته ‏های مدل پرالونگ، در جذب گردشگر، باغ شازده در رتبه اول و باغ ‏های فتح ‏آباد، هرندی و بیرم ‏آباد در رتبه ‏های بعدی قرار دارند. از نظر زیبایی، بیشترین امتیاز را باغ شازده به دلیل وجود درختان کهن‏سال، جریان آب، و ساختمان زیبا کسب کرده است. از لحاظ ارزش علمی باغ ‏موزه هرندی با امتیاز 69/0 رتبه اول را در اولویت‏ بندی کسب کرده است که از دلایل آن می‏ توان به وجود موزه باستان‏ شناسی (آثار ارزشمندی در آن نگهداری می ‏شود) اشاره کرد. به‏ طور کلی بر اساس مدل تحقیق در چهار باغ مورد مطالعه، امتیاز ارزش تاریخی- فرهنگی (75/0) و ارزش زیبایی ظاهری (74/0) بسیار بالاتر از امتیاز ارزش‏ های اجتماعی- اقتصادی (52/0) و علمی (55/0) است که نشان از زیبایی باغ‏های مورد مطالعه و همچنین ارزش تاریخی آن‏ها دارد.