تعیین کننده های تفاوت های فرهنگی در کارکردهای شناختی پایه؛ یک مطالعه کیفی مقدماتی

هدف از پژوهش حاضر شناسایی عوامل فرهنگی تبیین کننده تفاوت های میان فرهنگی در کارکردهای شناختی و نگاه به ویژگی های این عوامل در فرهنگ ایرانی بود. این پژوهش از لحاظ هدف بنیادی است و از لحاظ نحوه گردآوری داده ها به روش کیفی با کاربست تکنیک تحلیل اسنادی انجام شد. از پایگاه های اطلاعاتی سایک نت، پاب مد، الزویر، پایگاه مجلات تخصصی نور، پرتال جامع علوم انسانی و پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی برای جست وجوی منابع استفاده شد. پس از جست وجوی کلیدواژه ها، 100 مقاله نخست هریک از این پایگاه ها و درمجموع 600 مقاله که در فاصله زمانی سال های 2020-2000 منتشر شدند، جامعه آماری این مطالعه بود. درمجموع 67 مقاله، معیارهای مشخص شده برای ورود به تحلیل را داشتند. تحلیل اسنادی به روش پیشنهادی اولثاید و اشنایدر (2013) انجام شد. نتایج نشان داد 35 مشخصه فرهنگی می تواند تبیین کننده تفاوت های فرهنگی در عملکرد شناختی باشد. این مشخصه ها در قالب سه دسته کلی شامل ویژگی های زبانی مانند سرعت گفتار و شباهت واجی، ویژگی های مربوط به خانواده و فرزندپروری مانند داربست و الگوهای والدگری، و ارزش ها و هنجارها مانند جهت گیری اجتماعی و خودتعبیری تقسیم بندی شدند. جامعه ایران در هریک از این دسته عوامل، ویژگی های اختصاصی خود را دارد و هریک می تواند به شکل متفاوتی از فرهنگ های دیگر، بر عملکرد شناختی اتباع ایرانی اثر بگذارد. این مطالعه دلالت های بسیاری برای آموزش شناختی و انجام پژوهش های آتی دارد.