نحوه مواجهه مادران با اختلال اوتیسم فرزند: یک مطالعه کیفی

مادران به عنوان عضوی از خانواده بیش از سایر اعضای خانواده تحت تاثیر کودک مبتلا به اختلال اوتیسم قرار می گیرند. آنان در مواجه با این اختلال واکنش های متفاوتی از خود نشان می دهند. لذا این پژوهش با هدف مطالعه واکنش های مقابله ای مادران دارای فرزند مبتلا به اختلال اوتیسم شکل گرفت.

پژوهش با روش کیفی از نوع تحلیل محتوای متعارف انجام گرفت. مشارکت کنندگان شامل 33 مادر دارای کودک مبتلا به اختلال اوتیسم با میانگین سنی فرزند 7 سال، در استان یزد بودند. این افراد با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده و سپس مورد مصاحبه نیمه ساختاریافته قرار گرفتند. نمونه گیری تا اشباع داده ها و طبقات ادامه پیدا کرد. ابتدا متن مصاحبه های موجود مطالعه و کلمه به کلمه و جمله به جمله مورد بررسی و تحلیل محتوا قرار گرفت. با استخراج  طبقه ها و نشانگرهای موجود در متن جهت رسیدن به پاسخ مطلوب برای پرسش اصلی تحقیق از طریق توصیف نظرات مصاحبه شوندگان تلاش شد. داده ها با روش استقرایی مورد تحلیل قرار گرفتند. این فرآیند شامل کدگذاری باز، ایجاد طبقه ها و انتزاع است. هر طبقه با استفاده از کلمات نمایانگر محتوا نامگذاری شد. زیر طبقات مشابه با هم تحت عنوان یک طبقه دسته بندی شده و طبقات تحت عنوان طبقات اصلی با هم گروه بندی شدند

 طبقات اصلی پژوهش شامل «مواجه دوسویه انطباق/عدم انطباق»،«خودمراقبتی» و «مراقبت کودک محور» می باشد. مواجه دوسویه انطباق/عدم انطباق شامل دو طبقه فرعی با عناوین «بروز احساسات مثبت و انطباق» و «بروز احساسات منفی و عدم انطباق» بود. خودمراقبتی، طبقات «رشد فردی»، «بارمراقبتی عینی»، «بارمراقبتی ذهنی» و «انتقال تجارب» را دربر می گرفت. همچنین مراقبت کودک محور با عناوین «مراقبت اجتماعی»، «مراقبت آموزشی»، «مراقبت درمانی» و «مراقبت محیطی» طبقه بندی شد.

نخستین واکنش اغلب مادران بروز احساسات منفی بود، اما برخی از مادران با بروز واکنش های مثبت به سازگاری دست یافته اند. مادران با استفاده از مجموعه اقدامات هدفمند، هم از کودک مراقبت کرده و هم به خودمراقبتی پرداخته اند. آنان در راستای مراقبت از خود و کمک به فرزند، آگاهی و دانش خود را افزایش داده و با شرکت در فعالیت های اجتماعی و ورزشی، در جهت ارتقای سلامت جسمی و روانی خود تلاش می کنند.