پترولوژی و زمین شیمی سنگ های آتشفشانی ائوسن جنوب شرق خور (استان اصفهان، ایران مرکزی)

سنگ های آتشفشانی ایوسن با ترکیب تراکی بازالت و تراکی آندزیت بازالتی در جنوب شرق شهر خور (استان اصفهان) در راستا و نزدیک گسل ترکمنی- اوردیب، رخنمون خوبی دارند. این منطقه در زون ساختاری خرد قاره ایران مرکزی و حاشیه شرقی بلوک یزد واقع شده است. بافت غالب این سنگ ها پورفیریتیک، میکرولیتیک پورفیریتیک، پویی کیلیتیک و گلومروپورفیریتیک است. الیوین، پلاژیوکلاز، کلینوپیروکسن و ارتوپیروکسن کانی های اصلی سازنده این سنگ ها بوده که به صورت فنوکریست دیده می شوند. این سنگ ها کالک آلکالن هستند. در این منطقه علاوه بر گدازه ها،  نهشته های آذرآواری که اغلب شامل توف است، نیز وجود دارند. تشکیل افق بنتونیتی منطقه خور، محصول دگرسانی این توف هاست. الگوی عناصر مختلف بهنجارشده به کندریت و گوشته اولیه بیانگر غنی شدگی از LREE و LILE و تهی شدگی از عناصر گروه HFS (نظیر Ti، Ta و Nb) است که از ویژگی های ماگماهای مرتبط با فرورانش است. الگوهای بسیار مشابه این سنگ ها از نظر عناصر نادر خاکی و ناسازگار در نمودارهای بهنجارسازی، گویای پتروژنز یکسان این سنگ هاست. محیط زمین ساختی سنگ های آتشفشانی احتمالا یک کمان ماگمایی وابسته به فرورانش در حاشیه خرد قاره ایران مرکزی بوده است. ویژگی زمین شیمیایی نشان می دهد که ماگمای سازنده سنگ های منطقه احتمالا در اثر ذوب بخشی گوه گوشته ای متاسوماتیزه شده در بالای اسلب فرورونده ایجاد شده و محصول ذوب بخشی یک اسپینل لرزولیت گوشته لیتوسفری بوده است.