تاثیر اشعه ماورابنفش (UV-C) بر رنگیزه های فتوسنتزی و پارامترهای بیوشیمیایی گیاه خرفه (Portulaca oleracea)

اشعه ماورا بنفش یک عامل غیرزنده مهم است که می تواند تولید متابولیت های ثانویه، از جمله ترکیبات آنتی اکسیدانی در گیاهان را تحریک کند. تخریب لایه ازن و پیامدهای ناشی از  آن ازجمله تابش مستقیم اشعه ماورای بنفش بر کره زمین و اثرات آن بر گیاهان زراعی و دارویی از جمله مباحثی است که مطالعات بسیار کمی روی آن صورت گرفته است. هدف از این پژوهش تاثیر اشعه ماورا بنفش در سطوح مختلف (UV-C: صفر، 100، 200، 300، 400، 500، 600 و 700 نانومتر) روی فعالیت رنگیزه های فتوسنتزی و صفات بیوشیمیایی گیاه خرفه در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار بررسی شد. گیاهان به مدت یک هفته، به صورت یک روز در میان و هر بار به مدت 3 دقیقه توسط دو لامپ فلورسانس با طول موج 260 نانومتر در معرض تابش فرابنفش C (در فاصله ی 30 سانتی متر از منبع نور UV با شدت 27 (وات بر متر مربع) قرار گرفتند. صفات مورد مطالعه در این پژوهش شامل کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، کاروتنویید، فنل، فلاونویید و فعالیت آنتی اکسیدانی بود. نتایج مقایسه میانگین نشان داد که تیمار اشعه ماورا بنفش کلروفیل a، b، کلروفیل کل، کاروتنویید گیاه خرفه نسبت به شاهدکاهش یافت؛ اما تیمار  اشعه ماورا بنفش گیاه خرفه باعث افزایش معنی دار فنل، فلاونویید و آنتی اکسیدان نسبت به شاهد شد. تاثیر دوزهای مختلف اشعه ماورا بنفش بر فنل و آنتی اکسیدان گیاه خرفه نشان داد که بیشترین و کمترین UV-C به ترتیب در 700 و 100 نانومتر بود. به طور خلاصه، اعمال تنش نوری فرابنفش به صورت کنترل شده می تواند یک استراتژی جایگزین جدید برای افزایش بهره وری گیاه دارویی خرفه ارایه دهد. تعدیل نور UV-C در سیستم های کشاورزی ابزاری امیدوارکننده برای افزایش تولید محصولات است.