در طلب شاعرانگی معماری

با توجه به چیرگی شعر در فضای فرهنگ ایرانی، این مقاله مبتنی بر این باور نگاشته شده است که شاعرانگی در طبع و روح قومی ما تنیده شده است و شاعرانگی معماری و قابلیت خیال انگیزی آن ضرورت بخشی به نیازهای اعلای انسانی به ویژه برای مردمانی است که انس و الفتی دیرینه با شاعرانگی دارند. ازاین رو در این پژوهش نخست چیستی «شاعرانگی» و وجوه آن در حوزه هایی چون فلسفه و ادبیات، که تعریف روشنی از آن دارند، بررسی و سپس چگونگی تجسم «شاعرانگی معماری» از گذر این وجوه و با مراجعه به منابع مکتوب معماری جستجو می شود.در این مسیر «شاعرانگی معماری» را از نیازهای ضروری اعلا و کیفیتی درمی یابیم که، از یک سو، برخاسته از «قابلیت بیرون» و از سویی دیگر، برخاسته از «اهلیت درون» است. اهلیت درون توان هم نوایی فرد با قابلیت شاعرانگی فضاست و قابلیت بیرون نامستوری «جان خیالات مشترک جمعی» در «امر ظاهر» است. خیالاتی که همان کهن الگوهای زیستن انسانی و یا نقش های ازلی هستند که با توجه به وجوه در جهان زیستن انسان می توان آن ها را به «خیالات بدن انگارانه»، «خیالات طبیعت» و «خیالات زمان و زمان مندی» تفکیک کرد. وحدت و ترکیبی از این خیالات در آثار شاعرانه معماری تجسم مصادیقی از شاعرانگی معماری را ممکن می کنند. در آثار شاعرانه معماری ناپنهانی این خیالات در «امر ظاهر» در«فرایندی افزایشی» و یا «فرایندی فروکاهشی» ممکن می شود که امر محسوس را در راستای «جان خیالات مشترک جمعی» انتظام می بخشد.