اثرات جایگزینی کنجاله سویا با سطوح مختلف خیساب ذرت فرآوری شده بر عملکرد رشد، فراسنجه های شکمبه ای و مشتقات پورینی بره های لری بختیاری

 تامین مواد خوراکی در دوره پرواربندی نزدیک به 65 تا 70 درصد هزینه های مربوط به پرورش و نگه داری دام را شامل می شود، مهمترین مسیله در تهیه جیره، انتخاب مواد اولیه با قابلیت دسترسی زیاد، قیمت ارزان و دارای ارزش خوراکی برای تامین احتیاجات غذایی توصیه شده هر نوع دام می باشد. خیساب ذرت از جمله پس ماندهای صنعتی می باشد، که طی فرآیند آسیاب مرطوب دانه ذرت جهت استحصال نشاسته و روغن ذرت تولید می شود، فرآوری یکی از راه های تغییر و بهبود ارزش تغذیه ای دانه به ویژه نشاسته و پروتیین است. از جمله دلایل استفاده از خیساب ذرت می توان به بالا بودن ارزش تغذیه ای خیساب ذرت (محتوای پروتیین زیاد)، سطح تولید خیساب ذرت در کشور و قیمت ارزان این محصول فرعی اشاره نمود.

این آزمایش با هدف اثر سطوح خیساب ذرت فرآوری شده با فرمالدیید به صورت جایگزین با کنجاله سویا بر عملکرد رشد، فراسنجه های شکمبه ای و مشتقات پورینی بره های پرواری انجام شد. برای عمل آوری خیساب ذرت از فرمالین 37 درصد در غلظت 5/3 درصد استفاده شد. تعداد 25 بره نر نژاد لری بختیاری با میانگین وزن 3 ± 26 کیلوگرم و سن حدود 3 ماهگی در دوره 105 روزه (15 روز عادت پذیری و 90 روز دوره اصلی) در قالب طرح کاملا تصادفی با 5 تیمار آزمایشی و 5 تکرار اختصاص یافت. تیمارهای آزمایش شامل جیره های دارای کنجاله سویا که با سطوح مختلف خیساب ذرت فرآوری شده با فرمالدیید (صفر، 25، 50، 75 و 100 درصد) جایگزین شده در جیره بودند.

بیشترین وزن بدن، مصرف ماده خشک روزانه و افزایش وزن روزانه مربوط به بره های تغذیه شده با تیمار سطح 100 درصد خیساب ذرت فرآوری شده با فرمالدیید و کمترین مصرف خوراک و افزایش وزن روزانه مربوط به بره های تغذیه شده با تیمار شاهد بود (05/0>P). با افزایش سطح خیساب ذرت فرآوری شده با فرمالدیید ضریب تبدیل خوراک بهبود یافت اما معنی دار نبود. با افزایش خیساب ذرت فرآوری شده با فرمالدیید در جیره pH شکمبه بره ها کاهش معنی داری یافت (05/0>P). در تمام جیره های آزمایشی، غلظت آمونیاک مایع شکمبه در دامنه بهینه (5/8 تا بیش از 30 میلی گرم بر دسی لیتر) گزارش شد. غلظت کل اسیدهای چرب فرار، تراکم استات، تراکم پروپیونات، بوتیرات، نسبت استات به پروپیونات در مایع شکمبه دام های آزمایشی که از جیره حاوی خیساب ذرت فرآوری شده با فرمالدیید تغذیه کردند، تحت تاثیر جیره های آزمایشی قرار نگرفت. با این حال، تراکم شکمبه ای والرات و ایزووالرات با افزایش سطح خیساب ذرت فرآوری شده با فرمالدیید، به طور معنی داری کاهش یافت (05/0>P). میزان دفع هر یک از مشتقات پورینی (آلانتویین، اسید اوریک، گزانتین + هیپوگزانتین) و کل دفع و جذب مشتقات پورینی از ادرار و میزان پروتیین میکروبی ساخته شده در شکمبه تحت تاثیر جیره های آزمایشی قرار گرفت و تفاوت مشاهده شده معنی دار بود (تیمار شاهد بیشترین و تیمار سطح 100 درصد خیساب ذرت فرآوری شده با فرمالدیید کمترین را نشان داد) (05/0>P). میزان نیتروژن دفعی ادراری با افزایش سطح خیساب ذرت فرآوری شده با فرمالدیید در جیره، کاهش یافت.

نتایج یافته های آزمایش حاضر نشان داد که استفاده از خیساب ذرت فرآوری شده با فرمالدیید در جیره غذایی بره ها، وزن بدن، مصرف ماده خشک روزانه و افزایش وزن روزانه، افزایش و میزان آمونیاک، pH، اسیدچرب والرات و ایزووالرات و تولید پروتیین میکروبی شکمبه را در بره ها کاهش می دهد و باعث کاهش تجزیه پروتیین در شکمبه می شود و پروتیین خوراک در روده کوچک مورد تجزیه قرار می گیرد و استفاده از خیساب ذرت فرآوری شده با فرمالدیید جایگزین با کنجاله سویا تاثیر سویی بر عملکرد دام ندارد.