بررسی گوارش پذیری و تولید پروتئین میکروبی جیره های دارای چند شکل دانه کتان به همراه دو سطح پروتئین غیرقابل تجزیه شکمبه ای در شرایط برون تنی در نشخوارکنندگان

 بررسی فراسنجه های تخمیر به روش تولید گاز یکی از روش های رایج برای ارزیابی خوراک ها می باشد و می تواند بازتابی از الگوی تخمیر در شکمبه باشد. روش تولید گاز در زمانی نسبتا کوتاه می تواند روند تخمیر خوراک ها و تعداد زیادی نمونه را مورد بررسی قرار داده و همچنین جهت تعیین کمی و کیفی نرخ و میزان هضم یک ماده خوراکی بکار رود. در سال های اخیر، دانه و روغن کتان به واسطه غلظت بالای اسید آلفالینولنیک موجود در آن، به طور وسیعی به عنوان یک مکمل چربی در جیره های نشخوارکنندگان مورد توجه قرار گرفته و استفاده شده است. اما یکی از نگرانی های بسیار مهم در تغذیه دانه های روغنی، اثر منفی اسیدهای چرب غیراشباع آن ها بر تخمیر شکمبه ای می باشد. هدف از انجام این مطالعه بررسی گوارش پذیری، تولید گاز و پروتیین میکروبی جیره های دارای چند شکل دانه کتان (کتان سالم، کتان آسیاب شده و یا کتان اکسترود شده) در سطح 10 درصد ماده خشک جیره و دو سطح بالا (40 درصد از کل پروتیین خام) و پایین (20 درصد از کل پروتیین خام) پروتیین غیرقابل تجزیه شکمبه ای بود.

دویست میلی گرم نمونه با مایع شکمبه به همراه بافر انکوباسیون گردید و تولید گاز در ساعات 2، 4، 6، 8، 10، 12، 24، 36، 48، 72، 96 و 120 اندازه گیری شد. جیره های آزمایشی 1: جیره شاهد بدون کتان با 20 درصد پروتیین غیرقابل تجزیه شکمبه ای ، 2: جیره شاهد بدون کتان با 40 درصد پروتیین غیرقابل تجزیه شکمبه ای، 3: جیره دارای 10 درصد کتان سالم با 20 درصد پروتیین غیرقابل تجزیه شکمبه ای، 4: جیرهدارای 10 درصد کتان سالم با 40 درصد پروتیین غیرقابل تجزیه شکمبه ای، 5: جیره دارای 10 درصد کتان آسیاب شده با 20 درصد پروتیین غیرقابل تجزیه شکمبه ای، 6: جیره دارای 10 درصد کتان آسیاب شده با 40 درصد پروتیین غیرقابل تجزیه شکمبه ای، 7: جیره دارای 10 درصد کتان اکسترودشده با 20 درصد پروتیین غیرقابل تجزیه شکمبه ای و 8: جیره دارای10 درصد کتان اکسترودشده با 40 درصد پروتیین غیرقابل تجزیه شکمبه ای بود.

میزان گاز تولیدی در 96 ساعت با جیره های شاهد نسبت به سایر جیره ها (8/255 در مقابل 8/217، 1/198 و 4/200 میلی لیتر در گرم ماده خشک، 001/0=P) و همچنین با 20 درصد پروتیین غیرقابل تجزیه شکمبه ای (5/255 در مقابل 1/210 میلی لیتر در گرم ماده خشک، 049/0=P) بالاتر بود. گوارش پذیری حقیقی جیره های بدون کتان (684 در مقابل 568، 619 و 538 میلی گرم در گرم ماده خشک) و نیتروژن آمونیاکی تولیدی با جیره های حاوی کتان آسیاب شده نسبت به سایر جیره ها (12/1 در مقابل 41/0، 49/0 و 21/0 میلی گرم) بالاتر بود (01/0>P) اما نیتروژن میکروبی تولیدی با جیره های حاوی کتان آسیاب شده نسبت به سایر جیره ها پایین تر بود (72/2 در مقابل 29/3، 36/3 و 45/3 میلی گرم، 01/0>P). ماده خشک ناپدیدشده (6/161 در مقابل 9/149 میلی گرم)، نیتروژن متصل به الیاف نامحلول در شوینده خنثی (63/1 در مقابل 35/1 میلی گرم) و نیتروژن آمونیاکی (76/0 در مقابل 35/0 میلی گرم) با 40 درصد پروتیین غیرقابل تجزیه شکمبه ای و تولید نیتروژن میکروبی (48/3 در مقابل 93/2 میلی گرم) با 20 درصد پروتیین غیرقابل تجزیه شکمبه ای بالاتر بود (05/0>P).

 جیره های حاوی کتان سالم و اکسترودشده علی رغم پایین بودن میزان گوارش پذیری آن ها، اما تولید پروتیین میکروبی بالاتری را نشان دادند. از طرفی سطح 20 درصد پروتیین غیرقابل تجزیه شکمبه ای نیز بالاترین مقدار تولید گاز و پروتیین میکروبی را نشان داد. بنابراین به نظر می رسد از نقطه نظر اقتصادی و همچنین عملکرد جیره ها، استفاده از جیره حاوی 10 درصد کتان اکسترودشده به همراه 20 درصد پروتیین غیرقابل تجزیه شکمبه ای می تواند مفید و موثر باشد.