تاثیر قرینه های مقامی در فهم حدیث از دیدگاه شیخ انصاری

قرینه ها از جهات گونا گونی قابل تقسیم هستند که بنا بر یک تقسیم به دو نوع لفظی و غیر لفظی (مقامی) تقسیم می شوند. شیخ انصاری همانند دیگر فقیهان شیعه با تشکیل خانواده های حدیثی در جای جای مباحث فقهی از قراین مختلف برای رسیدن به مراد واقعی امام بهره می برد. پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی به بررسی چهار قرینه غیر لفظی (مقامی) پرداخته و به این نتیجه رسیده است که: اولا در نظر شیخ انصاری اجماع، یکی از مهم ترین قرینه های غیر لفظی است که حدیث پژوه را به فهم مراد جدی معصوم راهنمایی می کند؛ ثانیا شیخ اعظم در مقام نظریه پردازی فهم و عمل اصحاب را جابر و کاسر نمی داند ولی در مقام عمل برای فهم و تحلیل دلالی روایات، بارها به فهم و عمل اصحاب استناد کرده است؛ ثالثا یکی از قرینه های غیر لفظی که حدیث پژوه را به مراد جدی و واقعی حدیث راهنمایی می کند، جایگاه علمی سایل است که شیخ انصاری هم از این قرینه در آثار فقهی خود استفاده کرده است؛ رابعا شیخ انصاری در تراث فقهی و اصولی خود، در مواردی برخی از معانی محتمل را که مستلزم تخصیص اکثر بوده کنار نهاده است. خامسا شیخ اعظم برخی روایات را با میزان ناسازگاری با شان و عصمت معصوم سنجیده و با اینکه به لحاظ سند معتبر بوده اند، ولی آن ها را تاویل برده یا کنار نهاده است.