رابطه پایگاه اجتماعی-اقتصادی و ویژگیهای شخصیتی با سلامت روان والدین دارای بیش از یک فرزند استثنایی

در خانوادهای که یک یا بیش از یک فرزند استثنایی وجود دارد، والدین علاوه بر بار مراقبتی و فشار اجتماعی-اقتصادی؛ تنشهای جسمی-روانی شدیدی را تحمل میکنند. از اینرو، تحقیق حاضر به ارتباط وضعیت اجتماعی-اقتصادی و ویژگیهای شخصیتی با سلامت روانی والدین بیش از یک فرزند استثنایی و مقایسه میزان آنها در بین پدران و مادران شهرستان یزد پرداخت.

این مطالعه از نوع تحلیلی و به صورت مقطعی بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی والدین با بیش از یک فرزند استثنایی شهرستان یزد در سال 99-1398 بود. برای نمونه، 160 والدین دارای بیش از یک فرزند استثنایی با روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی جهت پژوهش انتخاب شدند. برای جمعآورری داده ها از فرم اطلاعات جمعیتشناختی، پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ-28) و پرسشنامه پنج عاملی-نیو (NEO-FFI) استفاده شد. همچنین تجزیه و تحلیل داده ها با نرم افزار SPSS-21  و آزمونهای ضریب همبستگی و تی مستقل، رگرسیون گام به گام با سطح معناداری 05/0 انجام شد.

نتایج نشان داد بین پایگاه اجتماعی-اقتصادی و ویژگیهای شخصیت برونگرایی، موافق بودن، با وجدان بودن و انعطاف-پذیری با سلامت روان والدین کودکان استثنایی رابطه منفی معناداری وجود دارد. بین روانرنجوری با سلامت روان والدین کودکان استثنایی نیز رابطه مثبت معناداری وجود دارد (01/0>p). این در حالی است که روانرنجوری (28/0 =β) و برونگرایی (13/0- =β) توان پیش بینی سلامت روان را داشتند. همچنین مادران کودکان استثنایی نسبت به پدران از سلامت روان پایینتر و روانرنجوری شدیدتری برخوردار بودند.

بر اساس نتایج، هر چه والدین بیش از یک فرزند استثنایی از جایگاه اجتماعی-اقتصادی بالاتر و ویژگیهای شخصیت مناسبتری برخوردار باشند، میزان سلامت روان در آنان بهتر خواهد بود. به طوری که مولفه های تیپ شخصیت روانرنجوری و برون-گرایی قادر به پیشبینی میزان سلامت روان در این والدین هستند.