ارزیابی مقاومت برخی ارقام گندم به نژاد غالب قارچ عامل بیماری لکه خرمایی در استان اردبیل

در این بررسی 96 جدایه قارچ Pyrenophora tritici-repentis از استان اردبیل جمع آوری و شناسایی شد. از این تعداد 30 جدایه با توجه به نتایج داده های مولکولی و نیز در نظر گرفتن منطقه جغرافیایی، برای بررسی های تعیین نژاد در گلخانه انتخاب گردید. تنوع ژنتیکی بین سه جمعیت قارچ شامل پارس آباد، گرمی و بیله سوار استان اردبیل مشاهده شد. طی بررسی تنوع ژنی میزان جریان ژنی (Nm) برابر با 6890/1 و میزان Gst برابر با 2284/0 محاسبه گردید. میزان تنوع ژنتیکی برای کل جمعیت (Ht) برابر با 2993/0 بود. ضمنا PhiPT برابر با (010/0= < p) 259/0 برآورد گردید. طبق نتایج آنالیز واریانس مولکولی 74% از واریانس ژنتیکی به درون جمعیت ها و فقط 26% واریانس کل به بین جمعیت ها مربوط بود. نژاد یک به عنوان نژاد غالب بیماریزا در استان اردبیل برای ارزیابی مقاومت 40 رقم رایج گندم در گلخانه استفاده شد. استقرار آلودگی روی گیاهچه های گندم در گلخانه از طریق مایه زنی سوسپانسیون کنیدی قارچ و نیز تزریق عصاره فیلترشده انجام گرفت. میانگین شاخص بیماری در ارقام مختلف محاسبه و مقایسه گردید. نتایج واکنش ارقام نشان داد 90% ارقام رایج گندم نسبت به عامل بیماری در گروه حساس قرار دارند. چهار رقم مروارید، مغان 3، احسان و دریا نیز که جمعا 10درصد ارقام مورد بررسی را شامل می شدند در گروه مقاوم قرار گرفتند. استفاده از این ارقام مقاوم برای مناطق مستعد شیوع بیماری توصیه می گردد. همچنین منابع مقاومت به دست آمده از این پژوهش، می توانند در برنامه های به نژادی نیز مورد استفاده قرار گیرند.