تغییر شکل های معدنی فسفر و فعالیت فسفاتازی خاک شنی پس از غنی شدن با اصلاح کننده های معدنی، آلی و میکروبی و انکوباسیون دوماهه

در این پژوهش اثر برخی میکروارگانیسم های حل کننده فسفات بر شکل های معدنی فسفر در یک خاک شنی تیمارشده با مواد معدنی و آلی، مورد مطالعه قرار گرفت. آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی در سه تکرار با دو فاکتور میکروارگانیسم (شاهد، انتروباکتر، بریوندوموناس و پریفورموسپورا ایندیکا) و کانی (شاهد، آپاتیت (5 درصد وزنی)، آپاتیت (5 درصد) درکنار زیولیت (3 درصد) و آپاتیت (5 درصد) ‏‎درکنار‎‏ ملاس ‏‏(1 درصد)‏) انجام شد. پس از اعمال تیمارها و 60 روز انکوباسیون، اجزای فسفر معدنی خاک و فعالیت فسفاتاز قلیایی اندازه گیری شد. توزیع فسفر در خاک در شکل های اکتاکلسیم فسفات > آپاتیتی > دی کلسیم فسفات > اولسن > آلومینیوم فسفات > آهن فسفات مشاهده شد و کاربرد آپاتیت سبب افزایش همه شکل های فسفر شد. تیمار آپاتیت- زیولیت بسیار موثر بود و هرچند نسبت به کاربرد آپاتیت سبب افزایش معنی دار در فسفر اولسن نشد (که می تواند به دلیل ظرفیت تبادل کاتیونی اندک خاک باشد) اما بر دیگر شکل های فسفر تاثیر معنی دار (p<0.05) داشت و منجر به افزایش شکل دی کلسیم فسفات (%69/2)، کاهش فسفر آپاتیتی (% 34/8) و فسفات آهن (%60/0) شد. کاربرد آپاتیت- ملاس نسبت به کاربرد آپاتیت سبب افزایش معنی دار (p<0.05) دی کلسیم فسفات (%48/9) و اکتاکلسیم فسفات (%29/3) و کاهش معنی دار (p<0.05) فسفر آپاتیتی (%62/1) و فسفر اولسن (%63/9) شد. مایه زنی میکروبی سبب افزایش معنی دار فسفر اولسن و دی کلسیم فسفات و کاهش معنی دار اکتاکلسیم فسفات و فسفر آپاتیتی شد که نشان دهنده توانمندی میکروارگانیسم ها برای افزایش قابلیت دسترسی فسفر است. مجموع نتایج نشان دهنده تاثیر بیشتر انتروباکتر و پریفورموسپورا ایندیکا نسبت به بریوندوموناس است. به نظر می رسد میکروارگانیسم ها در حضور مواد اصلاح کننده متفاوت پاسخ های متفاوتی را ابراز می کنند، به طوری که در تیمارهای آپاتیت و ملاس- آپاتیت فعالیت فسفاتاز قلیایی در پی مایه زنی میکروبی افزایش داشت، درحالی که در تیمار زیولیت- آپاتیت pH کاهش داشته که نشان دهنده تولید اسیدهای آلی توسط میکروارگانیسم ها است.