فراتحلیل عوامل موثر بر پایبندی به اخلاق شهروندی در ایران

امروزه زندگی در شهرها نیازمند فهم متقابل از زندگی جمعی و شهری، حقوق و وظایف متقابل شهروندان و رعایت اخلاق شهروندی است. از این رو هدف پژوهش حاضر، فراتحلیل عوامل موثر بر پایبندی به اخلاق شهروندی در بین شهروندان ایرانی است.

روش پژوهش فراتحلیل است و جامعه آماری آن را مقالات و پایان‌نامه‌های صورت‌گرفته با موضوع اخلاق شهروندی در ایران طی سال‌های 99-1380 در پایگاه‌های پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران، پایگاه استنادی علوم جهان اسلام، بانک اطلاعات نشریات کشور و مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی تشکیل می‌دهند. نمونه‌گیری پس از طی فرایند: شناسایی، غربال‌گری، شایستگی و شامل‌شدن، صورت گرفت و 20 تحقیق به‌ عنوان نمونه انتخاب شد. برای تحلیل اطلاعات جمع‌آوری‌شده، پس از کدگذاری و مرور نظام‌مند، از نرم‌افزار جامع فراتحلیل (CMA2) استفاده شد.

عدم استفاده از مقیاس‌های استاندارد، استفاده از مولفه‌های متفاوت و متنوع برای سنجش اخلاق شهروندی، عدم تامین اعتبار سازه‌ای مقیاس‌های طراحی‌شده، ارایه راهکارهای کلی، مبهم و غیر کاربردی از مهم‌ترین نقاط ضعف پژوهش‌های این حوزه هستند. مهم‌ترین متغیرهای تاثیرگذار بر پایبندی افراد بر اخلاق شهروندی عبارت‌اند از: تصور شهروندان از فایده‌مندی خودشان، تعهد اجتماعی، پایبندی به نظام هنجاری، سرمایه اجتماعی، تحصیلات، تصورات فرد از نظارت وجدان جمعی، رسانه‌های جمعی و آموزش شهروندی.

با ارجاع به تحقیقات صورت‌گرفته، امانتداری علمی رعایت شده است.

برای افزایش اخلاق شهروندی لازم است تعهد اجتماعی، پایبندی به نظام هنجاری و ارزشی جامعه، ارتقای سرمایه اجتماعی، تصور شهروندان از فایده‌مندی خودشان، تصور فرد از نظارت وجدان جمعی و آموزش شهروندی در دستور کار برنامه‌ریزان و سیاستگذاران کشور قرار گیرد.