تحلیل روابط حق الزحمه حسابرسی و ریسک حسابرسی در مواجهه با تجدید ارائه و آشفتگی مالی

حق الزحمه حسابرسی معیاری برای بررسی وابستگی اقتصادی حسابرس به صاحبکار است که ارزیابی آن مستلزم تمرکز بر میزان تلاش حسابرس و ریسک های مربوطه است. در این مقاله روابط بین حق الزحمه حسابرسی و ریسک حسابرسی در مواجهه با تجدید ارایه و آشفتگی مالی مورد تحلیل قرار گرفته است. تعداد 127 شرکت طی سال های 1390 تا 1398 از جامعه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران غربال شده اند. یافته های پژوهش بیانگر آن است که آشفتگی مالی به عنوان معیاری از ریسک تجاری صاحبکار تاثیر معنادار مثبتی بر حق الزحمه حسابرسی دارد؛ همچنین، تجدید ارایه صورت های مالی به عنوان معیاری از ریسک حسابرسی تاثیر معنادار مثبتی بر حق الزحمه حسابرسی دارد. نتایج حاکی از آن است که تجدید ارایه صورت های مالی و آشفتگی مالی به عنوان عوامل بالقوه ریسک می توانند بر ریسک درک شده حسابرسان اثر بگذارند و این رخداد تغییر رفتار حسابرسان و تغییر حق الزحمه حسابرسی را به دنبال دارد. حسابرسان در شرکت های مشمول تجدید ارایه صورت های مالی و مواجه با آشفتگی مالی، ریسک را بالا ارزیابی کرده و سعی می کنند تلاش حسابرسی را افزایش دهند که این موارد سبب افزایش حق الزحمه حسابرسی می شود. طبق استدلال نظری انتظار می رفت در شرکت های مواجه با آشفتگی مالی، تجدید ارایه صورت های مالی بتواند نشانه جدی تری از ریسک حسابرسی درک شده و تغییر رفتار حسابرسان در افزایش تلاش حسابرسی برای شناسایی انحراف با اهمیت باشد که مستلزم افزایش حق الزحمه حسابرسی است. در عین حال، بر خلاف انتظار شواهد معناداری در تایید تاثیر قوی تر ریسک حسابرسی بر حق الزحمه حسابرسی در شرکت های مواجه با آشفتگی مالی مشاهده نشد.