اثر مس نیترات بر برخی شاخص های خون بچه تاسماهی شیپ (Acipenser nudiventris)

به منظور تعیین سمیت حاد فلز سنگین مس بر برخی شاخص های خون تاسماهی شیپ، 120 قطعه ماهی در مجاورت غلظت های صفر (شاهد)، 1 ، 5 و 10 میلی گرم در لیتر نیترات مس (Cu(NO3)2) قرار گرفتند. در غلظت های 5 و 10 میلی گرم در لیتر همه ماهی ها بعد از 24 ساعت تلف شدند و فقط در گروه شاهد و تیمار 1 میلی گرم در لیتر همه ماهی ها تا 96 ساعت زنده ماندند. نتایج نشان داد که سطوح هموگلوبین (Hb) با افزایش غلظت مس و با گذشت زمان به طور معنی داری افزایش یافت (05/0 > P). تعداد گلبول های قرمز (RBC) در غلظت های 5 و 10 میلی گرم در لیتر در 24 ساعت کاهش معنی داری نشان داد (05/0 > P). درصد هماتوکریت (Hct) از 4/3 ± 33/22 درصد در تیمار شاهد به 4/4 ± 45 درصد در غلظت 10 میلی گرم در لیتر مس در 24 ساعت افزایش یافت (05/0 > P). تعداد گلبول های سفید (WBC) کاهش معنی داری نسبت به گروه شاهد داشت (05/0 > P). حجم متوسط گلبول قرمز (MCV) از 3/5 ± 6/148 فمتولیتر در گروه شاهد به 1 ± 274 فمتولیتر در غلظت 10 میلی گرم در لیتر در 24 ساعت رسید (05/0 > P).میانگین هموگلوبین ذره ای (MCH) در گروه شاهد 20 ± 8/31 گرم در دسی لیتر بود و به 30 ± 4/50 گرم در دسی لیتر در تیمار 10 میلی گرم در لیتر در زمان 24 ساعت رسید (05/0 > P). میانگین غلظت هموگلوبین ذره ای (MCHC) به بیشترین میزان(9/4 ± 03/50 پیکوگرم) در تیمار 1 میلی گرم در لیتر در زمان 96 ساعت رسید. تعداد لنفوسیت ها از 1 ± 66/62 درصد در گروه شاهد به 2/1 ± 70 درصد در تیمار 5 میلی گرم در لیتر در زمان 24 ساعت کاهش در غلظت 1 میلی گرم در لیتر به طور معنی داری افزایش (5/2 ± 82 درصد) در زمان 48 ساعت داشت (05/0 > P). تعداد مونوسیت ها از 5/1 ± 66/3 درصد در گروه شاهد به کمترین میزان (5/0 ± 66/0 درصد) در تیمار 1 میلی گرم در لیتر رسید (05/0 > P). از نتایج تحقیق انجام شده می توان دریافت که گرچه مس یک فلز ضروری برای انجام بسیاری از فرآیندهای فیزیولوژیکی است؛ ولی غلظت بیش از حد مجاز آن اثرات سمی شدیدی بر بچه ماهی شیپ نشان داد.