اثر عصاره گلروفرمی بذر گیاه گندی تلخه (Secnrigera Securidaca) روی قند خون سرم و کلیکوژن کبدی موش سوری

گندی تلخه (Securigera securidaca) از جمله گیاهانی است که خواص پایین آورندگی قندخون آن به طور سنتی و از دیرباز مورد توجه بوده ولی مطالعات علمی در زمینه مکانیسم اثر آن تاکنون قابل توجه نبوده است. در این مطالعه اثر عصاره های آبی- الکلی و کلروفرمی بذر این گیاه بر غلظت گلوکز در حالت ناشتا و غیر ناشتا (تست تحمل گلوکز) و نیز میزان گلیکوژن کبدی بررسی شده است. ضمنا تغییرات وزن و میزان مصرف غذای روزانه حیوان نیز اندازه گیری گردید. استخراج عصاره های کلروفرمی و آبی - الکلی بذر گندی تلخه به روش خیساندن صورت گرفت. مدل حیوانی مورد استفاده در این بررسی موش سفید سوری از هر دو جنس به طور مساوی و با میانگین وزنی 27.5 گرم (30-25 گرم) بود. اندازه گیری قندخون به روش اورتوتولوئیدین و استخراج گلیکوژن با روش اسید تری کلرواستیک صورت گرفت. تجویز دوزهای مختلف از عصاره کلروفرمی وابسته به دوز بودن اثر کاهش قندخون گیاه را نشان داد به طوری که بیشترین اثر پایین آورندگی در دوز 3 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن مشاهده شد. این دوز غلظت گلوکز ناشتا را از 103±3 به 3±69 و غلظت گلوکز غیر ناشتا را از 1±128 به 2±90 میلی گرم درصد کاهش داد. (P<0.01) عصاره آبی - الکلی اثر معنی داری بر قندخون نداشت. تجویز روزی دو بار به مدت 10 روز از عصاره کلروفرمی به طور معنی داری باعث کاهش گلوکز غیر ناشتا، افزایش میانگین وزن و میزان غذای مصرفی روزانه حیوانات گروه مورد نسبت به گروه شاهد گردید. نتایج اندازه گیری گلیکوژن کبدی در دو گروه مورد و شاهد نشان داد که گلیکوژن کبدی در گروه مورد (1.9±8.3 میلی گرم به ازای هر گرم وزن کبد) به طور معنی داری نسبت به گروه شاهد (0.07±2.5) افزایش یافته است. با توجه به نتایج حاصل به نظر می رسد که عصاره کلروفرمی بذر گیاه گندی تلخه دارای ماده یا موادی است که به دنبال تجویز از راه دهان یا خود اثراتی شبیه انسولین ایجاد می کنند و یا این که باعث افزایش ترشح انسولین از سلول های بتای لوزالمعده می شوند و شاید بتوان با شناسایی و فرموله کردن این ماده یا مواد به صورت موثر از بذر این گیاه در درمان بیماران دیابتی استفاده کرد.