سنجش و ارزیابی شاخص های تاب آوری اجتماعی محلات مسکونی (مطالعه موردی محلات سنتی شهر همدان)

بافت ها و محلات مسکونی همچون سایر بافت های شهری در پی تغییرات سریع شهرها در معرض چالش ها و تغییرات عمده قرار گرفته اند. تاب آوری با ماهیت اجتماع محور بودن، به عنوان مفهومی نوین؛ با آماده سازی محلات و بافت های مسکونی در برابر تغییرات و چالش های پیش رو، با بهبود شرایط و ارتقاء جنبه های کمی و کیفی زندگی و با جلوگیری از در معرض خطر قرار گرفتن سلامت، رفاه، وحدت، انسجام اجتماعی و... نقشی عمده در تاب آوری کل جامعه ایفا می کند. بر این اساس، پژوهش حاضر، با روش توصیفی- تحلیلی و با بهره گیری از رویکرد کمی؛ با استفاده از آزمون تحلیل عاملی اکتشافی و مدل معادلات ساختاری؛ به دنبال افزایش ظرفیت و توان تاب آوری در محلات و طراحی مجموعه های زیستی تاب آور می باشد. برای گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه ای- اسنادی و از ابزار پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش را ساکنان سه محله به نام های کلپا، حاجی و کبابیان تشکیل می دهند. نحوه نمونه گیری به صورت تصادفی ساده و حجم نمونه براساس فرمول کوکران 386 نفر محاسبه شد. به منظور سنجش اعتبار درونی و پایایی پرسشنامه از آلفای کرونباخ (784/0) و برای روایی همگرا(892/0) از میانگین واریانس استخراج شده (AVE) استفاده شدکه نشان از اعتبار بالای پرسشنامه ها دارد. یافته های پژوهش نشان می دهد که ابعاد سرمایه اجتماعی از جمله؛ اعتماد اجتماعی، حمایت عاطفی، پیوند اجتماعی و وساطت اجتماعی به ترتیب براساس واریانس تبیین شده بیشترین رتبه بندی در بین سایر ابعاد را دارند؛ که در این میان، اعتماد اجتماعی اهالی نسبت به سازمان ها و نهادهای محلی با بار عاملی 795/0درصد مهمترین متغیر تشکیل دهنده شاخص شبکه اجتماعی با واریانس کل620/8 درصد می باشد.اهداف پژوهش: بررسی عوامل موثر و مولفه های مطرح در مقوله تاب آوری اجتماعی در محلات سنتی و بافت های مسکونی.تدوین چارچوب جامع تاب آوری اجتماعی به منظور سنجش؛ ارزیابی و اولویت سنجی مولفه های تاب آوری اجتماعی در محلات.سوالات پژوهش: مولفه ها و شاخص های اثرگذار و ارتقادهنده تاب آوری اجتماعی در محلات کدامند؟علت ماندگاری و تاب آوری برخی از محلات نسبت به سایر بافت ها و محلات چیست؟