بررسی و نقد روال های کشف مفاهیم نهج البلاغه در شرح محمدباقر لاهیجی اصفهانی

کتاب شریف نهج البلاغه به دلیل اهمیت به سزایی که در منابع اسلامی دارد، همواره مورد توجه محققان قرار گرفته است و شروح زیادی به روش هایی گوناگون بر آن نگاشته شده است که شرح نهج البلاغه نواب لاهیجی از جمله ی این آثار به شمار می رود که با صبغه کلامی، فلسفی و عرفانی نگارش یافته است. نوشتار حاضر با روش توصیفی-تحلیلی به منظور بررسی روال های کشف مفاهیم نهج البلاغه در شرح نواب لاهیجی با نگاهی نقد محور انجام گرفته و بعد از بررسی پیش زمینه های مولف در شرح، و روشن کردن این موضوع که جنبه های دینداری نواب در شرحش موثر بوده، به این نتیجه رسید، ایشان برای تشریح کلام حضرت علی علیه السلام از انواع روش ها جهت دریافت مضمون ها، از جمله دریافت زبانی، ادبی، تاریخی، جغرافیایی و فلسفی بهره گرفته که بعد از کشف این رویه های شارح با مقایسه شرح وی با دیگر شروح نواقص و مویدات آن نیز طرح گردید همچنین در شیوه ی بیان نیز نشان داده شد که شرح نواب برای مخاطب خاص، عام و محدود نگاشته است. تبیین نقاط قوت شرح مثل بیان علت، استفاده از نسخ صحیح، توجه اجمالی به اسناد روایات و همچنین توجه به موارد ضعف شرح نواب، بحث دیگری بود که در این تحقیق به آن پرداخته شد. برای نمونه ایشان در نقل آیات دچار اشتباه شده، سهل انگاری در ترجمه و شرح برخی تعبیرات، اشتباه در شناخت مصداق برخی لغات و اهمال در شناسایی ساختار برخی از واژگان نمونه های دیگری از این ضعف هاست.