تاریخ گذاری حدیث سیلان نفس نبی در دست علی علیه السلام به روش تحلیل اسناد

در بخشی از خطبه 197 نهج البلاغه، علی علیه السلام به توصیف لحظات آخر عمر رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم پرداخته اند: «لقد قبض رسول الله  صلی الله علیه و آله و سلمو ان راسه لعلی صدری و لقد سالت نفسه فی کفی، فامررتها علی وجهی»   وجود ابهامات متنی و سندی در عبارات مذکور، موجبات نیاز به اعتبارسنجی و بررسی روشمند آن را فراهم ساخته است. روش کار ما در این مقاله، تاریخ گذاری یا کرونولوژی  با رویکرد اسناد - متن است. بر اساس این روش با پردازش متون مشابه و دسته بندی آنها در جداول مجزا، رسم شبکه عنکبوتی، تعیین حلقه مشترک، خاستگاه و سیر تطور روایت را کشف و پی جویی نموده ایم. برای پی بردن به صحت و سقم روایت، توجه به اولین منبعی که حاوی مضمون سیلان نفس نبی  صلی الله علیه و آله و سلم بوده و اینکه چگونه و چطور به منابع دیگر راه یافته است از اهم مباحث این مقاله است. در مرحله بعد تفقه در متن، احوال راویان و ارتباط آن ها با یکدیگر و انگیزه ها و علل تحریف، مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت با دلایل کافی، ضمن اشاره به مسبب این امر و منشا اختلاف (صدقه بن سعید) ، رای به شدت استبعاد این جمله به معنای خاص داده ایم.