ارزیابی آسیب پذیری پارک ملی گلستان در جهت توسعه پایدار با استفاده از مدل DPSIR

مناطق حفاظت شده به عنوان ابزاری مهم جهت حفظ تمامیت زیستگاه و تنوع گونه در نظر گرفته شده است و احداث این مناطق به معنای رها کردن آن ها به حال خود نیست، بلکه اعمال مدیریتی مستمر و کارآمد برای رسیدن به اهداف تعیین شده می باشد. اثرات ناشی از تهدیدها، مناطق حفاظت شده را آسیب پذیر می کند. بنابراین بررسی و ارزیابی تهدیدات در در این مناطق جهت ارایه راهکارهای مدیریتی ضروری می باشد. ارزیابی و آسیب پذیری جهت تدوین سیاست های مدیریت یکپارچه برای تصمیم گیران در جهت اولویت بندی فعالیت ها و بهبود آسیب پذیری مهم است. پارک ملی گلستان یکی از ارزشمندترین و بی نظیرترین مناطق تحت مدیریت و حفاظت نه تنها در ایران، بلکه در سراسر جهان به شمار می رود و دارای ارزش های بی شمار طبیعی، جنگل های سرسبز و بکر و گونه های متنوع گیاهی و جانوری می باشد. این پژوهش یک مطالعه توصیفی-تحلیلی با هدف ارزیابی آسیب پذیری پارک ملی گلستان با تلفیق مدل DPSIR و روش نوین ارزیابی آسیب پذیری، به منظور ارایه راهکارهای مدیریتی است. در این روش ابتدا با استفاده از مدلDPSIR ، نیرو محرکه، فشار، وضعیت، اثر و پاسخ، تهدیدها و ارزش های منطقه و ارتباط بین آن ها بررسی و ارزیابی شدند. درنهایت، راهبردهایی در قالب پاسخ های احتمالی به هر یک از مولفه های مدل  DPSIRارایه گردید. 5 نیروی محرکه اصلی با عنوان توسعه جمعیت، توسعه گردشگری، توسعه راه ها، چرای بی رویه دام، توسعه سکونتگاه ها و عدم مدیریت منسجم برای منطقه شناسایی و به تبع آن ها فشارها، وضعیت و اثرات منطقه مشخص و مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که در پارک ملی گلستان بیشترین اثرات تهدیدهای منطقه بر ارزش های اکولوژیک از جمله از بین رفتن حیوانات، گیاهان، زیستگاه حیات وحش و کاهش تنوع زیستی می باشند و از لحاظ آسیب پذیری، شکار غیرمجاز جانوران و آتش سوزی بیشترین آسیب را به منطقه وارد می کنند. در پایان راهبردهای مدیریتی برای مواجهه با عوامل تهدیدکننده ارایه گردید.