بررسی تغییرات آلاینده های معلق جوی در کلان شهرهای عمده ایران با استفاده از عمق نوری تصاویر ماهواره ای

تحلیل های جهانی از ذرات معلق (PM2.5) نشان می دهد که در معرض قرار گرفتن مقابل این ذرات، پنجمین عامل خطر مرگ میر در جهان است. هدف از این تحقیق بررسی تغییرات آلاینده های معلق جوی در کلان شهرهای تهران، کرج، اصفهان، مشهد و شیراز با استفاده از تلفیق عمق نوری تصاویر ماهواره ای است. روش کار ابتدا از تصاویر ماهواره ای سنجنده های MODIS، MISR و SeaWifs استفاده شد سپس برای صحت سنجی، از داده های ایستگاه های کنترل کیفی کلان شهرهای ایران و شاخص های آماری استفاده شد. همچنین برای تحلیل روند، روش من -کندال و شیب سنس بکار گرفته شد. نتایج نشان داد تغییرپذیری سالیانه ذرات معلق (PM2.5) طی دوره آماری 2000-2018 روندی افزایشی را در تمامی کلان شهرهای ایران دارد. شهرستان تهران بیشینه میزان PM2.5 را نشان داد که بیشتر از سایر کلان شهرها است. بعد از آن کرج و اصفهان بیشترین مقدار را به خود اختصاص دادند. همچنین مقدار روند و شیب روند PM2.5 در تمامی کلان شهرهای روند افزایشی داشت. این مقدار روند، برای تهران در سطح آماری 0/05 معنی دار است؛ به طوری که نمره Z آزمون من-کندال برای تهران 1/998 به دست آمده است. کمترین مقدار روند ذرات معلق در کلان شهر اصفهان با نمره Z آزمون من-کندال 0/02 است. اثرات مناطق شهری و تغییرات ارتفاعی بیش ترین تغییرات فضایی مقدار PM2.5 برآورد شده را نشان می دهند. مقدار PM2.5 در تمامی کلان شهرها دارای تنوع فضایی بالایی بود؛ علت این تغییرپذیری به دلیل نزدیکی به منابع اصلی گرد و غبار و آلایندهای شهری و صنعتی سوی دیگر است.