تورش های خوش بینی و بدبینی سود و انحراف در گزارشگری مالی: شواهدی از ذهن گرایی و رفتار غیراخلاقی فرصت طلبانه مدیران

هدف پژوهش حاضر تحلیل رابطه بین تورش‌های خوش‌بینی و بدبینی مدیران در پیش‌بینی سود و انحراف در گزارشگری مالی با تمرکز بر مدیریت سودهای گزارش شده می‌باشد. مساله اصلی مورد بررسی این است که کدام یک از رویکردهای پیام‌رسانی و رفتار فرصت‌طلبانه با توجه به نوع رابطه بین تورش‌های پیش‌بینی سود و انحراف در گزارشگری مالی طبق شرایط حاکم بر شرکت‌های بورسی در ایران حاکم است. در این راستا، تورش‌های پیش‌بینی سود مدیران طبق الگوی چنگ و فیرث (2000) و انگیزه مدیران برای انحراف در گزارشگری مالی با بکارگیری رویه‌های اختیاری حسابداری جهت مدیریت سود طبق مدل دیچو و همکاران (1995) ارزیابی شدند. طبق روش حذف سیستماتیک، تعداد 198 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره زمانی 7 ساله (1390-1396) به عنوان جامعه آماری غربال گردیدند. شواهد حاصل از برازش مدل‌های رگرسیون چندمتغیره پژوهش بر مبنای داده‌های ترکیبی نشان دادند بین تورش در پیش‌بینی سود و انحراف در گزارشگری مالی به واسطه بکارگیری رویه‌ مدیریت سود از طریق اقلام تعهدی، رابطه معنا‌دار مثبتی وجود دارد. این امر حاکی از تضاد منافع و وقوع رفتار فرصت‌طلبانه غیراخلاقی ناشی از ذهن‌گرایی بالای مدیران است. همچنین نوع تورش خوش‌بینانه و بد‌بینانه در پیش‌بینی سود، رابطه معنی‌داری با مدیریت سود از طریق اقلام تعهدی دارند. به این ترتیب که انگیزه مدیران جهت ایجاد انحراف در گزارش سود در شرایط وقوع تورش خوش‌بینی، بیشتر از تورش بدبینی است. به علاوه، نتایج آزمون مقایسه میانگین‌ها نشان داد اختلاف معنی‌داری بین میانگین مدیریت سود از طریق اقلام تعهدی در وضعیت‌های خوش‌بینی و بدبینی در پیش‌بینی سود توسط مدیران وجود دارد.