گذر از مرحله مدیتیشن به مراقبه از دیدگاه یوحنا صلیبی

مدیتیشن و مراقبه مفاهیمی اند که اغلب به جای یکدیگر استفاده می شوند اما تفاوت هایی میان آنها وجود دارد. در مسیحیت اعمال زیادی وجود دارد که می توانند به اشکال مراقبه یا عمل حضور ذهن تلقی شوند. معنا و مفهوم مدیتیشن در آثار یوحنا صلیبی هم یافت می شود و به نظر می رسد که او هم به ایجاد رابطه با خدا از این طریق باور داشت به شرط آنکه مدیتیشن به مراقبه منتهی شود. این رابطه در اوایل صعود برای روح اتفاق می افتد و شب فعال حواس را تجربه می کند. ارتباط از طریق تصاویر، حواس و استفاده از تخیل که یوحنا از آن به عنوان روش تخیلی یا مراقبه حسی و مدیتیشن گفتمانی یاد می کند. مراقبه کار دو قوه تخیل وحواس است. ملاک پیشروی به سوی اتحاد با خداوند، کنارگذاشتن مدیتیشن و رفتن به مرحله تفکر است. در مرحله تفکر، ارتباط با خدا از طریق حواس دریافت نمی شود بلکه به طور غیر مستقیم از طریق بخش معنوی روح، جایی که ممکن است ارتباط بیشتری باشد، دریافت می شود. یوحنا تجربه متعالی را فراتر از فکر و درک به حالت بیداری درونی آرام و آرامش عمیق می داند و این تجربه را با بیدارشدن مقایسه می کند. او از اصطلاح بیداری برای اشاره به فرایند «بیدار شدن روح از حالت طبیعی به ماوراطبیعی» استفاده می کند و معتقد است که روح در سادگی و خلوص خود بلافاصله به حکمت ساده و خالص تبدیل می شود. یوحنا مراقبه را تعمق می نامد: عمل کلی و خالص، درونی آرام ، دانش دوست داشتنی، علم کلی یا معرفت عاشقانه عام، تدبر، حضور محبت آمیز یا مسالمت آمیز، توجه محبت آمیز، توجه و معرفت عمومی عاشقانه. ضمن اینکه تامل از نظر وی نشانه محبت شیرین الاهی است.