تجزیه پایداری عملکرد دانه لاین های موتانت برنج با استفاده از روش های چندمتغیره و شاخص برتری

این پژوهش برای شناسایی لاین های جهش یافته پایدار و پرمحصول برنج انجام شد.

14 لاین جهش یافته به همراه چهار رقم هاشمی، طارم محلی، خزر و گیلانه، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در رشت، چپرسر و استان فارس طی دو سال زراعی 96-1394 ارزیابی شدند. ارزیابی پایداری ژنوتیپ ها با شاخص های تجزیه AMMI و بای پلات های AMMI و GGE انجام شد.

سهم ژنوتیپ، محیط و برهمکنش ژنوتیپ در محیط 48/41، 87/31 و 19/24 درصد از تنوع کل بود. بیشترین عملکرد دانه در لاین های 5 و 12، به ترتیب به میزان 5684 و 5470 کیلوگرم در هکتار به دست آمد. شاخص های ssiMMASV، ssiSIPC، ssiDist و ssiEV، لاین های 5، 9 و 12 و شاخص های ssiASV، ssiZA و ssiWAAS، لاین های 3، 5 و 9 را به عنوان برترین لاین ها شناسایی کردند. بای پلات AMMI1 نشان داد که لاین های 12، 5، 3 و 1 پایدار و با عملکرد بالاتر از میانگین کل بودند. بر پایه بای پلات AMMI2، لاین های 12، 4، 9 و 5 در نزدیکی مبدا بای پلات، پایدارترین لاین ها بودند. نماهای مختلف GGE بای پلات نیز لاین های 12 و 5 را افزون بر داشتن عملکرد دانه بالاتر از میانگین کل، پایدار تشخیص دادند. شاخص برتری، لاین های 5، 12 و 7 را پایدارترین لاین ها شناساند. تجزیه مولفه های اصلی نشان داد که شاخص های برتری لین و بینز و تمام شاخص های ssi، شاخص های مناسبی برای شناسایی لاین های پایدار و با عملکرد بالا بودند.

بر پایه تمام شاخص ها، لاین های 5 و 12 پایدارترین و پرمحصول ترین لاین ها بودند و می توانند برای معرفی رقم انتخاب شوند.