مفهوم حدیث تقدم کفر بر شرک

تغایر مفهومی کفر و شرک بحث‏های دامنه‏داری را در سده‏ های نخستین اسلام پدید آورد. یکی از فروعات آن، بحث تقدم کفر بر شرک است. چهار حدیث در مکتب اهل‏بیت: به صراحت این موضوع را بیان کرده ‏اند. پرسش اصلی در نوع تقدم کفر بر شرک و گونه کفر و شرک در این احادیث است. این پژوهش به روش نقلی - تحلیلی، با توجه به قواعد فقه‏الحدیث به پاسخ آن پرداخته است. پژوهش‏‏های حدیثی، چهار دیدگاه را به دست می‏دهد: 1. تقدم زمانی کفر بر شرک؛ 2. تقدم کفر معصیت بر شرک؛ 3. تقدم کفر عنادی بر شرک جهلی؛ 4. تقدم سببی کفر بر شرک. این پژوهش با تشکیل خانواده حدیث و استخراج فضای صدور حدیث و شواهد درون‏متنی و برون‏متنی به این نتیجه دست یافته است که نظریه تقدم کفر بر شرک از نوآوری‏های مکتب اهل‏ بیت: در رویارویی با اندیشه‏ های فرقه ‏های منحرف شیعی، مانند «بتریه» و «سلیمانیه» است. اهل بیت تقدم زمانی کفر را شاهدی بر تقدم رتبی آن گرفته و کفر محاربین را کفر جحودی دانستند که رتبه آن از شرک عبادی بالاتر است.