شهر در چنبره ی توسعه ی ناموزون و اقتدارگرایی ایلی: تاملی در مهمترین عوامل شکل گیری و تداوم فرایندهای مهاجرت در عصر تیموری (772-912ق)

مسیله مهاجرت در دوره تیموری، به صورت قابل تاملی با دو مولفه توسعه ناموزون شهر و اقتدارگرایی ایلی پیوند یافت. درنتیجه این دو رویکرد، دو نتیجه مهم نیز در پیوند میان شهر و مهاجرت رخ داد. نخست رونق فزاینده برخی کانون های شهری در شرق ایران و تقویت بن مایه های فرهنگی-اقتصادی آن ها با بهره گیری از سیاست های مهاجرتی دستوری و اجباری که به تهی شدن سایر مراکز شهری از ظرفیت ها و جذابیت های ابقاکننده منجر می شد و دیگر تاثیر اقتدارگرایی ایلی بر روندهای مهاجرت که خود را در پدیده هایی مانند رشد فزاینده فشارهای مالیاتی، اقتصاد مبتنی بر غارت، جابجایی های اجباری و متناوب جمعیتی به منظور کنترل ناآرامی ها، وجود نوعی بی توجهی به دیگر کانون های شهری، پراکندگی قدرت بر اساس معیارهای ایلی و غیره نشان می داد. در این پژوهش، با فرض اینکه سیاست های مبتنی بر توسعه ناموزون شهر و اقتدارگرایی ایلی در فزونی گرفتن فرآیندهای مهاجرت تاثیری عمیق برجای گذاشته اند، تلاش می شود تا نقش این سیاست ها در برهم خوردن تعادل شهرها، نابسامانی های شهری و اضطراب اجتماعی ناشی از نوع اعمال قدرت ایلیاتی، توضیح و تاثیر مستقیم آن ها بر فرآیندهای مهاجرت نشان داده شود. نتایج این پژوهش نشان می دهد که پدیده مهاجرت در این دوره عمدتا ماهیتی اجباری-دستوری و از بالا داشت که همگی به صورت مستقیم از ماهیت دولت و خاصه از دو گرایش عمده در سیاست تیموری یعنی توسعه ناموزون و اقتدارگرایی ایلی تاثیر پذیرفتند.