ترویج شعائر شیعی بر روی سکه های دوره زندیه

مطالعات سکه شناسی نشان می دهد که سکه یکی از ابزارهای حاکمیتی برای بازتاب نگرش دولت ها و فرمانروایان در زمینه های سیاسی، مذهبی و اقتصادی در جامعه و در سطح پیرامونی و روابط بین المللی بوده است. شعایر مذهبی نقر شده بر روی مسکوکات، نوع جهان بینی و نگرش هستی شناسانه و اندیشه مذهبی فرمانروایان را بازتاب می داده است. در مسکوکات دوره زندیه (1164-1209ق) به کارگیری مفاهیم و مضامین شیعی بسیار متداول بوده است. بنابراین پرسش قابل طرح این است که نگرش سیاسی- مذهبی فرمانروایان زندیه چه تاثیری بر رویکرد آنان به نقر شعایر شیعی بر روی مسکوکات این دوره داشته است؟ در این پژوهش، هدف بررسی چرایی و چگونگی نقر شعایر شیعی بر مسکوکات دوره زندیه، به روش «توصیفی- تحلیلی» است. یافته های پژوهش نشان می دهد که در دوره زندیه، به جای محوریت القاب دنیوی فرمانروا بر سکه، نقر شعایر مذهبی در توسل به صفات خداوند و تکریم امامان شیعه‰ و توسل جویی به آنان به ویژه امام زمان(عج) رونق گرفت. همچنین سنت های صفویه، ازجمله مهدویت و نجات بخشی احیاء گردید. این گرایش شیعیانه از سوی زندیان برای مشروعیت بخشی به حاکمیت، از طریق پیوند حکومت خویش به صاحب الزمان و منجی عالم، صورت پذیرفته و سیاست صفویه گرایی آنان نیز با همین دیدگاه قابل تعریف است.