امکان ‏سنجی حقوقی شفافیت آرای نمایندگان

عناصر و کنشگران اصلی نظام حکمرانی کشور کارکردها و نقش‏های متعدد و کاملی دارند که در صورت شفاف نبودن عملکرد آنان، جلب مشارکت عمومی و ظهور حاکمیت مردم تضعیف می‏شود. مجلس نیز به عنوان مهم ترین نهاد مردم‏سالار و عنصر تجلی اراده عمومی که به قانونگذاری و نظارت در کشور می‏پردازد، از این امر مستثنا نیست و باید بیش از پیش خود را در معرض عموم قرار دهد و در راستای تحقق شفافیت پارلمانی اقدام کند. یکی از مهم ترین ابعاد شفافیت پارلمانی، شفافیت آرای نمایندگان مجلس است که در جمهوری اسلامی ایران در چند سال اخیر محل چالش حقوقدانان بوده و طرح‏ها و لوایحی نیز در همین خصوص توسط مجلس شورای اسلامی اعلام وصول شده‏اند؛ اما هیچ‏کدام به سرانجام نرسیده‏اند. فارغ از دلایل عدم تصویب طرح‏ها و لوایح مزبور، پرسش اصلی پژوهش آن است که در نظام حقوقی ایران امکان شفافیت آرای نمایندگان وجود دارد یا خیر؟ در همین زمینه و مبتنی بر بررسی‏های صورت‏گرفته، این نوشتار با بهره‏گیری از روش توصیفی- تحلیلی به این برایند می‏رسد که مستفاد از اصول قانون اساسی، سیاست‏های کلی نظام و رویکرد مفسر قانون اساسی و برداشت قانونگذار عادی، امکان «شفافیت آرای نمایندگان» منطبق بر موازین حقوقی است. البته واضح است که این اصل مطلق نیست و مقید به استثنایاتی از جمله رعایت منافع عمومی و مصالح ملی است.